Samen met creatine is whey eiwit een van de meest verkochte voedingssupplementen in de fitness industrie. Dat is ook niet verwonderlijk aangezien beiden zeer waardevol kunnen zijn als het aankomt op het bereiken van de sportieve prestaties. Waar creatine je kan helpen om je energie niveau in de spieren te vergroten en zwaarder te trainen, heeft whey eiwit een belangrijke rol bij het herstellen van de opgelopen spierschade in de spieren en de spiergroei te bevorderen. Hieronder lees je meer over de oorsprong van de eiwitshakes en de rol van whey eiwit hierin.
Wat is whey
Misschien wel een van de grootste rest producten die overblijft bij het produceren van kaas is whey, oftewel wei in het Nederlands. Een kleine uitleg over de productie van kaas voordat we verder ingaan op wat whey precies is en welke voordelen het voor jou als sporter kan hebben.
Kaas wordt gemaakt van melk, vaak van koeien maar ook van geiten of schapen kan kaas gemaakt worden. In deze melk zitten eiwitten, ongeveer zo’n 4 procent. Vaak wordt de melk gepasteuriseerd voordat er zuursel en stremsel toegevoegd wordt, maar pasteuriseren is niet noodzakelijk. Het stremsel is een complex van spijsverteringsenzymen die in de maag van elk zoogdier te vinden is. Dit wordt vaak uit de maag van jonge kalveren gehaald. Dit stremsel zorgt ervoor dat het melk gaat stremmen tot een soort vaste gel dat wrongel genoemd wordt. Het stremmen heeft een eiwitsplitsende functie waarna vaak de caseine en whey eiwit gescheiden wordt. Deze caseine en whey worden gezuiverd en gedroogd en heten daarna caseine eiwit poeder of whey eiwit poeder.
Whey eiwit voordelen
Nu je weet hoe whey eiwit en caseïne eiwit gewonnen worden is het van belang om te kijken welke voordelen deze voor jou als krachtsporter kunnen hebben. Whey wordt in de fitness wereld enorm gewaardeerd om een aantal redenen. Zo heeft whey eiwit een erg goed aminozuurprofiel door een goede verhouding van verschillende aminozuren. Er zijn diverse bronnen van eiwitten en elke bron kan weer een eigen aminozuur profiel hebben. Aminozuren spelen een essentiële rol bij spieropbouw en met name de BCAA’s, de vertakte aminozuren, zijn enorm waardevol bij het tegegaan van spierafbraak en het bevorderen van spiergroei.
Naast deze goede verhouding van verschillende aminozuren is de biologische waarde een 2de reden waarom whey zo goed gewaardeerd wordt. Van de whey proteine concentraat is 29% tot 89% eiwit. Dit ligt bij whey proteine isolaat tot wel boven de 90 procent. De biologische waarde staat voor de verhouding essentiële aminozuren. Dit zijn de aminozuren die het lichaam niet zelf kan aanmaken en waarbij we dus afhankelijk zijn van onze voedingsmiddelen. Dit ligt bij whey concentraat hoger dan bij plantaardige eiwitten. De biologische waarde van whey concentraat ligt met een waarde van 104% zelfs hoger dan een kippenei, 96%. En bij isolaat kan dit zelfs oplopen tot 150 procent.
Tot slot is de derde reden waarom whey zo goed gewaardeerd wordt de opname snelheid. De aminozuren uit whey worden erg snel opgenomen en beschikbaar gemaakt voor de spieren. Hoe sneller deze opname in de bloedsomloop en beschikbaarheid richting de spieren, des te sneller de eiwitsynthese daar kan gaan starten. Bij caseine worden de aminozuren langzamer opgenomen dan bij whey en mede daarom wordt caseine ook wel het langzame eiwit genoemd.
Wil je weten wanneer je whey of caseine moet nemen? Lees dan ook ons gelijknamig artikel: Whey of caseine
Werking whey eiwit
Wanneer je een intensieve krachttraining workout hebt gehad beschadig je hierbij de spieren licht. Door deze bewuste beschadiging van de spieren, herstellen deze naar een grotere omvang dan voorheen. Deze overcompenserende reactie van het lichaam is ervoor bedoeld om de volgende keer als het lichaam weer wordt blootgesteld aan deze inspanning, deze wel aan te kunnen. Dit wordt ook wel aangeduid met hypertrofie.
Voor het herstellen van de spierschade en voor het bevorderen van deze spiergroei door toedoen van hypertrofie heeft het lichaam aminozuren nodig, welke uit whey eiwit gehaald kunnen worden. Het eiwit zorgt voor herstel van de spieren, maar ook van botten, haren, nagels, hersenweefsel en meer. Naast de beschikking van voldoende eiwit, heeft het lichaam ook genoeg energie nodig, in de vorm van koolhydraten. Indien deze energie niet voor handen is kan het lichaam de opgebouwde proteine afbreken en deze aanwenden als energie. Als je nagaat dat de grootste afnemer van energie in het menselijk lichaam de hersenen zijn kun je begrijpen dat het lichaam deze voorrang geeft boven de spieren. Dus zijn naast voldoende eiwitten ook voldoende koolhydraten nodig voor een optimale werking van whey eiwit ten behoeve van spiergroei.
Waarom whey eiwitshakes
Het belang van voldoende eiwitten en aminozuren moge duidelijk zijn. Je kunt niet bouwen aan jouw lichaam wanneer deze niet over voldoende voedingsmiddelen en bouwstoffen beschikt. Het is niet noodzakelijk om voor deze eiwit behoefte naar eiwitshakes te grijpen. Immers, dit zijn voedingssupplementen: een aanvulling voor jouw dagelijkse voedingspatroon. Dit zijn geen wondermiddelen en al helemaal geen voedingsmiddelen. Indien je uit gemak of noodzaak naar eiwitshakes wilt grijpen dan is dat prima en te verantwoorden maar het zal nooit de plaats in kunnen nemen van een goed uitgebalanceerd voedingspatroon waarbij je de eiwitten en aminozuren uit jouw voeding haalt.
Conclusie
Whey, of wei, is een bijproduct die ontstaat bij de productie van kaas. Door de whey en caseine te zuiveren en te drogen ontstaat de bekende eiwit poeder. De rol van deze eiwitten zijn met name van belang door de aminozuren waar deze uit bestaan. Deze aminozuren spelen een belangrijke rol bij het tot stand komen van spiergroei en bij het tegengaan van spierafbraak. Eiwitshakes, zowel whey als caseine kunnen worden aangewend uit gemak en noodzaak, maar dienen niet beschouwd te worden ter vervanging van de reguliere voeding.
