In een artikel van de New York Times wordt gevreesd dat overgewicht de nieuwe norm wordt. Moet wij ook vrezen voor ‘fat acceptance’?
Overgewicht de nieuwe norm?
Het artikel schept een tamelijk somber beeld van “de strijd tegen obesitas”[1]. Het uit een zorg die we hier ook vaker genoemd hebben. Ik dook er daarom in en zocht de onderzoeken op waarnaar verwezen wordt.
Terwijl overgewicht een steeds groter probleem wordt, groeit daarmee ook de acceptatie van de extra kilo’s. Dat is de algemene tendens van het artikel. Wij hebben dat hier wel eens verwoord als de ‘Wall-E toekomst’.
Steeds meer Amerikanen met overgewicht vinden hun eigen gewicht eigenlijk wel ok. Zo blijkt uit onderzoek van één van de onderzoekers die aan het woord komt. Mary Burke is een econome die sociale normen bestudeert. Ze was een van de auteurs van een onderzoek uit 2010 waaruit bleek dat 21 procent van de vrouwen en 46 procent van de mannen met overgewicht hun gewicht als ‘ongeveer goed’ betitelde [2]. Twintig jaar eerder was dat nog respectievelijk 14 en 41 procent.
‘Een subtiele vorm van groepsdruk die velen er bewust of onbewust van overtuigt dat het acceptabel is om significant zwaarder te zijn dan de range voor gezond gewicht volgens het BMI”. Zo beschrijft Burke het voor het artikel van de NY Times. Nu ontploft waarschijnlijk een deel van de lezers vanwege het lef om zo’n onbetrouwbaar instrument als BMI te gebruiken. Misschien is een groot deel van de ondervraagden uitzonderlijk actief, met bovengemiddelde spiermassa. Ik ga er vanuit dat dit niet het geval is. Met name omdat de data uit het grote bevolkingsonderzoek NHANES komt.
Meer mensen met overgewicht, minder mensen die willen afvallen
Om het doemscenario nog meer kleur te geven, wordt vervolgens verwezen naar onderzoek van vorig jaar van Georgia Southern University [3]. Dat onderzoek maakte ook gebruik van de NHANES data en analyseerde gegevens van 27350 deelnemers. Verschillende tijdsperiodes werden vergeleken, waarvan de vroegste 1988-1994. Het percentage mensen met overgewicht of obesitas was in die eerste periode ruim 52 procent. In de laatste period,e 2009-2014, was dit gestegen naar ruim 65 procent.
Tussen dezelfde periodes daalde echter het aantal mensen met overgewicht dat probeerde af te vallen van 55 procent naar 49 procent. Burke verwoort dan ook de logische conclusie: “Als mensen hun overgewicht als normaal of zelfs als wenselijk beschouwen, is de kans kleiner dat ze proberen af te vallen.”
Dokters zouden het in sommigen gevallen zelfs opgegeven hebben hun patiënten te adviseren en begeleiden in gewichtsverlies. Dat zou althans blijken uit het feit dat nauwelijks gebruik wordt gemaakt van vergoede consulten hiervoor. Eerder schreef ik al een artikel over richtlijnen die zorgverleners moeten helpen hierover het gesprek aan te gaan. Dat zou helpen om te zorgen dat zo’n constructief bedoeld gesprek niet overkomt als fat shaming.
Fit of vet?
Het komt echter ook voor dat artsen ten onrechte alleen of teveel gericht zijn op overgewicht als mogelijk oorzaak van klachten. Daarover schreef ik vorig jaar een artikel naar aanleiding van een onderzoek met deze conclusie.
Misschien zijn we ook wel te obsessief bezig met gewicht. Begrijp me niet verkeerd; het blijft een belangrijke indicator van de gezondheid. Fitheid (cardiovaslculaire)krijgt echter een steeds belangrijkere rol toebedeeld als het gaat om de gezondheid. Waar beweging vaak wordt ingezet als middel om het gewicht te verlagen, zou fitheid het doel moeten zijn. Vorige week schreven we nog een artikel van dergelijke strekking. Het artikel in de NY Times verwijst naar onderzoek uit 2016 genaamd ‘Fitness of fatness?'[4]. Daarin wordt ingegaan op diverse onderzoeken die het risico van een slechte conditie vergelijken met het risico van overgewicht. De resultaten verschillen en ’the biggest loser’ is dan ook moeilijk aan te wijzen. Het toont in ieder geval aan dat het falen in afvallen geen reden is om niet aan meer beweging te doen.
Waarom maakt het uit wat je reden van beweging is? Omdat werken aan je fitheid makkelijker is dan werken aan je gewicht. Mede omdat meer bewegen vaak makkelijker vol te houden is dan minder eten. Als afvallen je doel is en dat lukt steeds maar niet (langdurig) dan is het niet gek als je eens het punt van opgeven bereikt. Als fitheid of gezondheid je doel is dan hou je die dagelijkse wandelingen wel vol, ook als je niet afvalt.
Fit en vetvrij
Het artikelen in de NY Times gaat vervolgens verder met redelijk standaard tips over afvallen. Want een gezond gewicht én een goede conditie is natuurlijk de beste manier om je kans op een gezond leven zoveel mogelijk te verhogen.
Wij zouden als fitness blog waarschijnlijk niet bestaan als we niet zouden geloven dat die combinatie niet mogelijk is. Natuurlijk is die mogelijk, de hele fitness industrie draait om dergelijke voorbeelden. Door de huidige cijfers wereldwijd kunnen we alleen niet zeggen dat het voor iedereen mogelijk is, hoe goed dat ook klinkt in een motivational quote.
De combinatie van genetische en socio-economische factoren maakt het voor steeds meer mensen onhaalbaar een gezond gewicht te behouden. De omstandigheden zijn simpelweg teveel tegen ze gekeerd. We zullen dit dus moeten accepteren. De juiste nadruk op juiste oplossingen (meer op bewegen, minder op afvallen) kan dan van grote betekenis zijn.
Fat acceptance
Maar we moeten hierin dus ook niet doorschieten en vergeten dat overgewicht onwenselijk is en blijft.
De ‘fat acceptance movement’ is een beweging gericht op het verwerpen van het ‘stigmatiserende beeld van mensen met overgewicht’. Dat is een prima streven. Het gaat echter mis als dat betekent dat mensen niet meer zouden mogen werken aan hun gewicht. Als overgewicht zelf de norm wordt. Als Oprah Winfrey door feministische ‘vet acceptanten’ een verraadster genoemd wordt omdat ze wilt afvallen [5]. Oprah!
Andere gevolgen van deze beweging zijn bijvoorbeeld magazines die geen titels meer op de voorpagina plaatsen die afvallen promoten. Dat zou kwetsend zijn.
Natuurlijk, het kan confronterend zijn als je overgewicht hebt en adviezen leest om af te vallen. Dat verandert echter weinig aan de realiteit; dat afvallen waarschijnlijk grote voordelen kan bieden. De boodschap verbieden omdat deze je niet bevalt, dat doen dictators en daar loopt het meestal slecht mee af.
Alternatieve feiten bieden, is ook zo’n populair middel. Door het schoonheidsideaal te veranderen bijvoorbeeld. Door overgewicht als norm te stellen. “Ik ben niet dik, jij bent dun”. Plus size is the new regular size. Nu nog je lichaam zelf daarvan overtuigen.
We hoeven overgewicht dus niet te accepteren, laat staan te zien als norm. Accepteren ja, adoreren nee. Het hoeft echter ook niet de enige focus te zijn.
Bronnen
- NY Times ‘More Fitness, less fatness’ feb 26, 2018
- citeseerx.ist.psu.edu/viewdoc/download?doi=10.1.1.373.1482&rep=rep1&type=pdf
- Snook KR, Hansen AR, Duke CH, Finch KC, Hackney AA, Zhang J. Change in Percentages of Adults With Overweight or Obesity Trying to Lose Weight, 1988-2014. JAMA. 2017;317(9):971–973. doi:10.1001/jama.2016.20036
- Kennedy AB, Lavie CJ, Blair SN. Fitness or FatnessWhich Is More Important?. JAMA. 2018;319(3):231–232. doi:10.1001/jama.2017.21649
- therebel.media/feminists_call_oprah_a_traitor_for_joining_weight_watcher
