In de documentaire ‘Fitgirl’ zien we de voorbereiding van een bikini fitness atlete op het NK Bodyfitness. Het is een beeld van een ‘fitgirl’. Eén van vele.
‘Fitgirl’
Het is al maart. Op zich is het dus niet gek dat we de jaarlijkse eenzijdige docu over fitness fanaten krijgen voorgeschoteld. In het thema van ‘rare jongens die Romeinen’ is het populair om een duik te nemen in de wereld van mensen met een passie voor fitness. Ik zeg ‘passie’, maar ‘obsessie’ scoort beter. Daarom zien we dus vaak een vast recept voor dergelijke docu’s. Een recept dat resulteert in een maaltijd die vooral vreemd moet smaken.
Misschien gebeurt dat niet altijd bewust. Misschien is het soms een onvermijdelijke uitkomst van twee (andere) keuzes van de maker van de documentaire: Wanneer je als documentairemaker besluit te duiken in een onderwerp waar je zelf weinig kennis van hebt én hierbij een enkele verhaallijn kiest.
Het grote gevaar is dan dat je nalaat de juiste context te schetsen. Dat hoeft geen probleem te zijn als je hoofdpersonen deze context schetsen in verschillende verhaallijnen. Met één hoofdpersoon is de kans op een volledig beeld aanzienlijk kleiner. Van insiders kan je dan op voorhand al de nodige kritiek verwachten. Outsiders weten niet beter en hebben nu een eenzijdig beeld wat voortaan hun referentiekader is.
Door een enkele verhaallijn te vertellen, wordt het voor deze kijkers moeilijker om uit te maken in welke mate bepaald gedrag kan worden toegeschreven aan het karakter of de omgeving. Vertaald naar het onderwerp: Is deze fitgirl obsessief of is die hele fitness scene obsessief?”.
Documentaire ‘Fitgirl’
Met de gekozen opzet is het dus niet vreemd dat mijn Facebook timeline al snel de eerste negatieve reacties op de documentaire liet zien. Met name andere bikini fitness atleten die zichzelf niet herkenden in het geschetste beeld.
Dat gevoel van misrepresentatie werd vorig jaar ook al geuit. Toen hoefden we daarvoor niet tot maart te wachten. Vrouw magazine vond het nodig Sonja Bakker te vragen naar haar mening over ‘de Fitgirl’. Mijn mening op het antwoord van Sonja heb ik therapeutisch van me afgeschreven in een artikel waarin ik onder andere uitleg dat ‘de fitgirl’ niet bestaat.
Met bikini fitness atleten heb je hooguit een subcategorie ‘fitgirls’ te pakken, bestaande uit vele totaal verschillende individuen.
Obsessief
De opzet van de documentaire is dus op nogal riskant en de titel dekt veel meer dan de lading.
Laat ik het dan eindelijk eens over de inhoud hebben. De hoofdpersoon, Robin Molenaar, vertelt aan het begin dat ze wilt aantonen ‘dat je dit niet zomaar even doet’. Gevolgd door het bekende verhaal over de benodigde discipline en doorzettingsvermogen. ‘Zodat je niet naar die meiden op social media kijkt en denkt dat het makkelijk is’. Waar wij mannen het dus moeten hebben van Chiel en Filemon krijgen de dames het nu tenminste te horen van iemand die zelf geen groentje is.
Ik denk dat er weinig op te merken is op het verhaal van Robin. Het kan de kijker mijns inziens vergeven worden het samen te vatten als maanden van opoffering en zelfkastijding om een paar momenten te schitteren op een podium.
Maar dit is het verhaal van Robin. Het verhaal van de dames die naast haar op het podium stonden kan anders zijn. Sterker nog, één van de reageerders op Facebook was één van die dames. Zij herkende zichzelf in ieder geval niet in dit beeld.
Wie voor een dubbeltje geboren is…
Ik weet volgens mij wel waar de schoen wringt.
Fitness en bodybuilding hebben één zeer belangrijke filosofie. Hun raison d’être zou je kunnen zeggen. Dit is de gedachte dat iedereen zichzelf kan veranderen in het (zelf) gewenste plaatje. In fitness en bodybuilding hoe je niet te accepteren dat je als dubbeltje bent geboren, als je een kwartje wilt zijn. Die filosofie is verantwoordelijk voor alle grote successen onder fitness fanaten én voor de grote teleurstellingen.
Op basis van haar figuur zeven maanden voor de wedstrijd is mijn vermoeden dat Robin ‘als dubbeltje geboren is’. Zij laat zien dat ze met keihard werk en volledige toewijding zichzelf kan veranderen in een kwartje.
Naast Robin stond echter misschien wel iemand op het podium die ‘als 20 eurocent geboren is’. Zij heeft ook hard moeten werken om een kwartje te moeten worden. Maar dat harde werk komt niet in de buurt van het gevoel van volledige zelfopoffering en zelfkastijding. Iemand wiens lichaam anders op voeding en training reageert. Of iemand die een minder emotionele relatie met eten heeft.
Als fitness fotograaf werk ik met veel van het type vrouwen op social media waar Robin waarschijnlijk op doelt. Daar zitten vrouwen tussen die op hetzelfde niveau wedstrijden draaien, maar daarvoor blijkbaar niet zo diep hoeven te gaan (sommigen stonden op hetzelfde podium in de docu). Daar zitten ook vrouwen tussen die wel zo diep gaan, maar inmiddels op internationaal niveau meedraaien. Die zijn mogelijk als kwartje geboren en hard op weg naar 50 cent.
Dergelijke nuances miste ik nu, hoewel ik ze eerlijk gezegd ook niet verwacht had. Dit soort documentaires ‘over fitgirls’ zijn namelijk niet voor fitgirls. Ze zijn voor de collega’s die je nee-schuddend aankijken wanneer je tijdens de lunch weer met je tupperware bakje voor je zit.
