De 7 grootste valsspelers in sport

Geschatte leestijd: 7 minuten

The winter Olympics are coming! Deze spelen worden overschaduwd door het dopingschandaal in Rusland. Het georganiseerde valsspelen is slechts een voorbeeld van hoever sommigen gaan voor de winst. 

1. Boris Onischenko’s. Touchné

Een mooi gevalletje valsspelen uit de geschiedenisboeken. Tijdens het schermen op de Olympische Spelen van 1976 in Montreal was sprake van wat je mechanische doping zou kunnen noemen. Tijdens het schermen viel het sommige Britten op dat hun tegenstander Boris Onischenko leek te scoren zonder hun daadwerkelijk te raken. De eerste keer dat ze aangaven dat er iets niet leek te kloppen, werd de apparatuur gecontroleerd die zorgt voor een signaal wanneer de tegenstander wordt geraakt. Deze apparatuur leek prima te kloppen.

Bij zijn vijfde partij stond Boris Onischenko tegen de zeer ervaren Brit, Jim Fox. In een aanval van Boris week Jim achteruit en pareerde. Hij wist dat hij goed had gepareerd, maar toch klonk het signaal waaruit bleek dat Onischenko gescoord zou hebben. Beide heren gaven aan dat het gek was en Onischenko wisselde snel van wapen. Jim Fox echter wilde voorkomen dat een eventueel defect wapen in latere wedstrijden zou worden gebruikt en vroeg de official het te onderzoeken.

Eerst deden de Russen nog alsof ze het degen niet terug konden vinden, maar uiteindelijk werd deze toch aan een inspectie onderworpen. Hieruit bleek dat er een mechanisme was ingebouwd dat ervoor zorgde dat Onischenko met een druk op een verborgen knop kon zorgen dat het signaal afging.

2. Spaanse basketbalploeg 2000 Paralympics

Atleten die een verstandelijke beperking faken, ik snap ‘m echt niet. Van doping kan je tenminste nog hopen dat je niet gepakt wordt, maar hoe moet dat werken wanneer je foto in de krant komt?

Toen Cartman zich voordeed als iemand met een verstandelijke beperking om mee te kunnen doen aan de Special Olympics leek dit de gebruikelijke nonsens van Southpark. Vier jaar eerder echter waren er echt atleten die goud wisten te winnen op de Paralympics van 2000 in Sydney door een verstandelijke beperking te faken.

De Spaanse Basketbalploeg had goud gewonnen, maar mocht de medailles weer inleveren. Eén van de spelers, Carlos Ribagorda, had aan een undercover journalist verteld dat hij en de meeste van zijn teamgenoten geen test hadden gedaan om hun beperking aan te tonen (een IQ lager dan 75). In één wedstrijd was het Spaanse overwicht zo groot dat de Spaanse coach zijn team verteld zou hebben om zich in te houden omdat het te opvallend zou zijn.

Na onderzoek van het Internationaal Paralympisch Comité bleek dat deze tests inderdaad niet waren uitgevoerd. Volgens Ribagorda zou de Spaanse bond voor atleten met een verstandelijke beperking, bewust atleten zonder beperking hebben aangetrokken voor meer succes en sponsors. Toen de foto van de ‘winnaars’ in lokale Spaanse kranten verschenen, werden de spelers natuurlijk ook herkend door bekenden. Mensen die wisten dat ze helemaal geen verstandelijke beperking hadden.

Twee weken later werd het team gediskwalificeerd en mocht het de medailles inleveren. Dertien jaar later werd de coach alsnog veroordeeld voor fraude en veroordeeld tot het terugbetalen van bijna anderhalve ton aan subsidies die hij had ontvangen voor de atleten die zogenaamd een beperking hadden.

Ribagorda had ook verteld dat sommige Spaanse deelnemers in andere sporten zoals tafeltennis, atletiek en zwemmen geen beperking hadden. In totaal zouden 5 medailles door valsspelen gewonnen zijn. Van de 200 atleten zouden er minstens 15 geen verstandelijke beperking hebben.

Hoe laag kan je zakken?

3. Tonya Harding

Nog een stuk lager. Hollywood had het niet beter kunnen schrijven.

Tonya Harding en Nancy Kerrigan waren elkaars grootste concurrenten voor de selectie van de winterspelen van 1994. Kerrigan was ‘America’s sweetheart’, terwijl Harding niet echt voldeed aan het beeld van de prinsessen uit Disney on Ice. Ze veranderde zelfs in de klassieke evil villain door één van de grootste wandaden in de geschiedenis van sport. Tijdens het U.S. Figure Skating Championships in Detroit hoopte Kerrigan zich te plaatsen voor één van de twee plaatsen in de Amerikaanse Olympische ploeg. Na een oefensessie loopt ze van het ijs waarna ze door een man met een soort ploertendoder op haar knie wordt geslagen. De beelden die volgen, gaan de hele wereld door. Mensen die het gezien hebben, zullen het gegil “Why me?” nog goed herinneren.

Gelukkig bleek de schade relatief mee te vallen waardoor Kerrigan in staat was op tijd te revalideren voor de Olympische Spelen zeven weken later in Lillehammer. Harding won die Amerikaanse kampioenschappen en plaatste zich voor het Olympische team. De overige concurrentie vond dat Nancy Kerrigan de ander plaats had verdiend en de bond nam haar op in de selectie.

Toen bleek dat de aanvaller was ingehuurd door de ex van Tonya Harding. Drie weken na de aanslag bekende hij schuld en zei dat Tonya de aanval had aangestuurd.  Toch mocht ze, hangende het onderzoek, meedoen aan de Olympische Spelen.

En zo kon het gebeuren dat beiden dames een maand later tegen elkaar streden. Het was een enorm mediaspektakel. America’s sweetheart tegen de gemene heks die de vieste methoden gebruikt om van haar concurrente af te komen. Kerrigan won een zilveren medaille. Dat ze goud verloor aan een Oekraïense schaatster maakte niet uit, dat werd toch verweten aan de oude verhoudingen tussen Sovjet en NAVO juryleden. Het echte verhaal was de overwinning van Kerrigan op Hardy die na een dramatisch optreden op een achtste plaats eindigde.

Kort daarna bekende Harding schuld aan het hinderen van het onderzoek. Als onderdeel van haar straf mocht ze niet meer deelnemen aan wedstrijden. Later werd ook haar titel uit 1994 afgenomen en werd ze voor het leven uit de bond verbannen. Ze heeft altijd ontkend opdracht te hebben gegeven voor de aanval.

Over Hollywood gesproken: Het verhaal van Tonya Harding is verfilmd in de documentaire I, Tonya die deze maand in premiere is gegaan tijdens het Toronto International Film Festival. Margot Robbie speelt de hoofdrol, mocht je nog een reden nodig hebben om te kijken.

4. Boksen met uitgedunde handschoenen

Een schandalig geval van mishandeling als valsspelen.

Bokshandschoenen dienen twee doelen. Ze beschermen de handen/vuisten en ze dempen de aangebrachte schade op de tegenstander. Niet alleen wordt het bijvoorbeeld moeilijker om iemand knock-out te slaan, maar ook de kans op het aanbrengen van een snee en zwellingen wordt lager naarmate de handschoenen groter/dikker worden.

In 1983 besloot een bokser een oneerlijk voordeel te behalen door twee lagen van vulling uit zijn handschoenen te laten verwijderen. Louis Resto vocht tegen het opkomende, onverslagen talent Billy Collins jr. Het zou een gelijkwaardig gevecht moeten zijn met Billy als favoriet. Toeschouwers waren echter verbaasd over de snelle schade die Louis toebracht aan het gezicht van Billy. Billy zelf zei ook tussen de ronden door dat Resto veel harder sloeg dan verwacht en dat zijn vuisten aankwamen als stenen. De 21-jarige Billy hield de mishandeling 10 ronden vol waarna Resto werd uitgeroepen tot winnaar.

Billy Collins kon door een oogblessure overgehouden aan dat gevecht niet meer boksen. Hij raakte in een depressie en kwam een jaar later te overlijden tijdens een auto ongeluk.

Carrière verpest, leven verpest.

5. Ben Johnson

Inmiddels een ‘gewoon’ geval van doping te noemen, maar destijds één van de eerste grote dopinggevallen in atletiek. 

De eerste atleet wiens naam ik me uit mijn jeugd kan herinneren is die van Carl Lewis, zeg maar de Usain Bolt van de 80-er en 90-er jaren voor de jongeren onder ons. Lewis was een superster die domineerde op de 100 meter en bij het verspringen. Ik was 11 jaar oud toen de Olympische Spelen van 1988 gehouden werden in Seoel. De Canadees Ben Johnson had voorafgaand aan die spelen de laatste vier wedstrijden op de 100 meter sprint gewonnen van Carl Lewis en bedreigde daarmee zijn status als snelste man op aarde. Ik kan me nog goed herinneren wat een shock het was toen Ben Johnson opnieuw Carl Lewis versloeg door een nieuw record neer te zetten met een tijd van 9,79. Hij had zelfs nog tijd om zijn handen als overwinner in de lucht te steken voor hij over de finish was. Net zo dominant als Usain Bolt die in 2009 het huidige wereldrecord neerzette en daarbij de laatste meters ‘rustig’ uitliep.

De dominantie van Johnson leek onnatuurlijk. Misschien omdat ik een fan van Carl Lewis was en niet kon accepteren dat deze zo overtuigend verslagen werd. Lewis zelf liep al een jaar te klagen dat er sprake moest zijn van doping na zijn eerdere nederlagen tegen Johnson, o.a. bij het WK van 1987.

Drie dagen na het wereldrecord op de Olympisiche Spelen werd vastgesteld dat Ben Johnson inderdaad doping had gebruikt en kreeg Lewis alsnog goud. Daarmee zou Johnson de boeken ingaan als één van de meest bekende cheaters in de sport. Het feit dat hij na zijn comeback in 1993 opnieuw werd betrapt op het gebruik van doping heeft zijn reputatie niet geholpen.

6. Lance Armstrong

Geen enkele sportheld heeft een grotere val gemaakt dan Lance Armstrong. Van volksheld, kampioen en voorvechter van kankerpatiënten naar de grootste valspeler, oplichter en leugenaar in de moderne sport.

Het meest pijnlijke van het valsspelen is niet het valsspelen zelf, of zelfs de grote omvang en de resultaten hiervan. Het is de ontkenning van dopinggebruik en de poging tot vernietiging van een ieder die twijfels uit hierover. Lance zag maar één mogelijk antwoord op aantijgingen van gebruik en dat was de volle aanval. Een spelletje van alles of niets. Het werd natuurlijk niets met als hoogtepunt het interview met Oprah Winfrey. Het doek was gevallen en Lance kon geen kant meer op. Volledige openheid van zaken leek de enige mogelijke manier om nog wat schade te beperken. Persoonlijk heb ik genoten van de keiharde opening van het interview.

7. New Engeland Patriots “spygate”

Lance was een voorbeeld van een grote man in een grote sport die op grote schaal vals speelde. In de V.S. hoeft het vergrijp echter helemaal niet zo groot te zijn om tot maanden onderzoek te leiden en te verdrinken in media aandacht.

De kans dat de naam Bill Bellichick je niets zegt, is zeer groot. Bill Belichick is de meest succesvolle coach van het meest succesvolle team in de meest populaire sport in de V.S. Bellichick is coach van het American Football team The New England Patriots. De winnaars van de laatste Super Bowl dat de meesten in Nederland hooguit zijlings volgen wegens de entertainment tijdens de half time show. Vertaald naar Nederlandse termen zijn de Patriots het team dat het vaakst in de Champions League finale heeft gestaan en op de tweede plaats staat van de teams met meeste overwinningen.

Mocht je wel naar American Football wedstrijden kijken dan zal je misschien zijn opgevallen dat coaches altijd hun mond bedekken wanneer ze instructies doorgeven aan de quarterback. Dit gebeurt niet voor niets. Het is tegenstanders niet verboden filmopnames te maken van de coach terwijl deze communiceert met zijn team, maar in de regels is wel bepaald vanuit welke plekken dat mag gebeuren. Zo mag dit onder andere niet vanuit de kant van het veld van het team dat gefilmd wordt. Als coach mag je dus niet van achteren gefilmd worden terwijl je instructies geeft.

In 2007 werden de Patriots erop betrapt dit wel te doen, resulterend in het grote “spygate” schandaal. Bellichick kreeg de hoogst mogelijk boete van $500.000 en het team een boete van $250.000.

Het was niet het laatste schandaal van de Patriots. Tom Brady, de quarterback, kan je in voetbaltermen zien als een Messi. Een Messie die voor penalty’s stiekem de bal een beetje harder op laat pompen. Brady werd voor vier wedstrijden geschorst omdat de ballen die hij gebruikte niet de vereiste druk zouden hebben. “Deflategate” heeft tot jaren aan onderzoeken geleid over het eventuele voordeel dat de quarterback zou hebben gehad doordat ervoor gezorgd werd dat zijn wedstrijdballen een te lage druk hadden. Hierdoor zou hij een betere grip hebben gehad en ‘receivers’ beter in staat zijn om zijn ballen te vangen.