PFAS. Een veelgebruikte klasse chemicaliën in industriële en consumptiegoederen is gelinkt aan een hogere gewichtstoename na een dieet. Uit onderzoek van Harvard blijkt dat vooral vrouwen hiervan de dupe zijn.
Obesogenen
Het gaat om de klasse PerFluor-Alkyl Stoffen (PFAS). Deze stoffen zijn eerder al in verband gebracht met kanker, verstoorde hormoonhuishouding, storingen in het immuunsysteem en obesitas. De PFAS worden als obesogene stoffen gezien omdat ze een verstorend effect kunnen hebben op het reguleren van het lichaamsgewicht.
Uit het onderzoek van Harvard is gebleken dat hogere niveau’s PFAS in het bloed in verband stonden met een lager rustmetabolisme (resting metabolic rate, RMR). Dit houdt in dat je gedurende normale dagelijkse activiteiten minder calorieën verbrandt. Hetzelfde dieet leidt dan tot een hoger gewicht. De resultaten werden vorige week gepubliceerd in PLOS Medicine [1].
Obesogens have been linked with excess weight gain and obesity in animal models, but human data has been sparse. Now, for the first time, our findings have revealed a novel pathway through which PFASs might interfere with human body weight regulation and thus contribute to the obesity epidemic
Qi Sun, Department of Nutrition, Harvard Chan School.
PFAS en gewichtstoename
De onderzoekers analyseerden samen met collega’s van Louisiana State University en Tulane University de data van 621 obese mensen en mensen met overgewicht. Deze maakten deel uit van de klinische trial Prevention of Obesity Using Novel Dietary Strategies (POUNDS LOST). Dat onderzoek werd zo’n tien jaar geleden uitgevoerd en vergeleek het effect van vier (voor het hart) gezonde diëten. Deelnemers volgden het dieet 6 maanden en werden daarna nog een anderhalf jaar gevolgd. De onderzoekers van Harvard en collega’s gebruikten deze gegevens om te kijken of er een verband was tussen de hoeveelheid PFAS in het bloed en het gewicht gedurende die twee jaar.
In de eerste zes maanden van de klinische trial vielen de deelnemers gemiddeld 6,4 kilo af. In de 18 maanden die daarop volgden, kwamen ze gemiddeld weer 2,7 kilo aan. De mensen die het meeste gewicht terugwonnen, hadden ook de hoogste concentraties PFAS in het bloed. Dat verband was het sterkst in vrouwen. De vrouwen in de groep met hoogste concentraties PFAS kwamen het meest aan. Gemiddeld 1,7 tot 2,2 kilo meer dan de vrouwen in de groep met de laagste concentraties. Zoals gezegd, bleek ook het RMR lager in de groep vrouwen met hoge concentraties PFAS.
We zouden de chemicaliën PFAS dan ook niet alleen in verband moeten brengen met enge ziektes volgens de onderzoekers. Obesitas vormt een groot gezondheidsprobleem wereldwijd. Het vermijden van PFAS wordt door de onderzoekers dan ook aangedragen als advies. Je kunt je echter afvragen of het zin heeft je in het hier en nu zorgen over te PFAS te maken.
Eigenlijk vind ik het dan ook een beetje een storm in een glas water.
PFAS
PFAS worden sinds de zestiger jaren gebruikt in verschillende soorten producten van kleding tot voedselverpakkingen. Het Amerikaans 3M (dat de ouderen onder ons nog van de floppydiscs kennen) was de grootste gebruiker wereldwijd. Sinds de 70-er jaren werden er al zorgen geuit over mogelijke gevolgen voor de gezondheid.
Uit meerdere onderzoeken is gebleken dat PFAS drinkwater hebben besmet in de buurt van industriële locaties en militaire basissen. Ze kunnen ophopen in water en de voedselketen en zo in je lichaam terechtkomen. Daar kunnen ze helaas lang vertoeven. Afhankelijk van het type PFAS, de manier waarop en het doel waarvoor het gebruikt is, kan het je lichaam op verschillende manieren bereiken. Er zijn tonnen aan PFAS in zeewater, zoetwater en drinkwater terecht gekomen [2].
PFAS in Nederland
In de Nederlandse rivieren zijn de hoogste concentraties aangetroffen in de Rijn bij Lobith. In 1993 toonde een groot onderzoek aan de er sprake was van een wereldwijde verontreiniging met PFAS. 3M besloot per 2000 het gebruik geheel af te bouwen in twee jaar tijd.
Sindsdien is de regelgeving flink aangescherpt [2]. Ook wordt steeds meer onderzoek verricht om de mate van verontreiniging zo goed mogelijk in kaart te brengen [3]. Per type PFAS en regio zien we echter verschillen wat betreft de huidige ontwikkeling van aangetroffen hoeveelheden in mensen. Met name in Europa zien we door strengere regelgeving sinds 2006 een scherpe daling in sommige PFAS concentraties in het bloed van mensen. Alleen in een paar industrieën is het gebruik nog toegestaan (zoals coatings voor films en hydraulische vloeistoffen voor vliegtuigen en blusschuim).
In Nederland kan je je afvragen in hoeverre je zelf nog stappen moet ondernemen. Hier is wettelijk vastgelegd dat de kwaliteit veilig moet zijn voor ongefilterd gebruik. Het onderzoek gebruikt 10 jaar oude Amerikaanse data. Hier hebben we toch wat meer vertrouwen in onze bescherming door de overheid. Pistolen zijn voor de politie en waterfilter voor waterbedrijven. Laten we het vooral simpel houden.
Referenties
- Gang Liu, Klodian Dhana, Jeremy D. Furtado, Jennifer Rood, Geng Zong, Liming Liang, Lu Qi, George A. Bray, Lilian DeJonge, Brent Coull, Philippe Grandjean, Qi Sun. Perfluoroalkyl substances and changes in body weight and resting metabolic rate in response to weight-loss diets: A prospective study. PLOS Medicine, 2018; 15 (2): e1002502 DOI: 10.1371/journal.pmed.1002502
- dare.uva.nl/search?metis.record.id=399874
- expertisecentrumpfas.nl/application/files/8515/0702/5617/Kennisdocument_PFAS_hoofdstuk_veldwerk_en_analyse_v1-2.pdf
