Overgewicht kan onder andere leiden tot slaapapneu. Deze slaapstoornis zelf heeft weer een vergrotend effect op het overgewicht en de mogelijke gevolgen hiervan zoals diabetes en hart- en vaatziekten. Onderzoekers hebben dit verband recent aangetoond in kinderen.
Slaapapneu en overgewicht
Er is een sterk verband tussen overgewicht en de ontwikkeling van slaapapneu. Deze steeds vaker voorkomende beklemming van de luchtwegen gaat vaak gepaard met luidruchtig snurken. In kinderen zou het in 5 tot 10 procent van kinderen tussen 8 en 11 jaar oud voorkomen. Hoewel het verergerende effect van slaapapneu op overgewicht is aangetoond, was dit nog onduidelijk in kinderen.
In een onderzoek verricht door onderzoekers van Beth Israel Deaconess Medical Center (BIDMC) was men eigenlijk benieuwd naar de invloed van snurken door de moeder op het eventueel snurken van het kind en diens stofwisseling. Hierbij kan je denken aan het BMI van het kind en eventuele insuline resistentie. Aanleiding hiervoor was het gegeven dat dit verband in sommige dierstudies was aangetoond. Bijvoorbeeld in een onderzoek waarin slaapapneu in ratten werd gesimuleerd door afwisselend voor een zuurstoftekort te zorgen in hoogzwangere ratten. Los van het feit dat dit zo beschreven een beetje wreed klinkt, bleek het wel ‘effectief’ als onderzoeksopzet. De kinderen van deze ratten met nagebootst slaapapneu wogen meer, aten meer, hadden meer triglyceriden in het bloed, verhoogd insuline in rust en een slechter cholesterol profiel. Nu wilde de onderzoekers dit verband in mensen onderzoeken.
Hiervoor deden de onderzoekers een grootschalig en langdurig onderzoek waarbij ongeveer 1.100 kinderen werden gevolgd tot de pubertijd. Met hun onderzoek toonden zij als eerste de vicieuze cirkel aan tussen snurken en lichaamsgewicht in kinderen. Beide condities verergeren de andere conditie. Hun bevindingen werden gepubliceerd in Metabolism [1].
Excess body weight and child snoring were each predictive of the other among the children and adolescence in this cohort, creating a vicious metabolic cycle. Our findings confirm the existence of a physiologic loop between worsening obesity and worsening sleep apnea, which in turn leads to worsening obesity and higher risk for diabetes and cardiovascular disease later in life.
Mantzoros, Directeur Human Nutrition Unit, Division of Endocrinology, Diabetes, and Metabolism, BIDMC
Volgens de onderzoekers was dit de eerste keer dat de relatie tussen snurken door de moeder, snurken door het kind en het metabolisme van het kind onderzocht werden. Ze gebruikten data uit Project Viva, een onderzoek waarvoor zwangere vrouwen werden uitgenodigd, geselecteerd uit een netwerk van 34 klinieken in Massachusetts, tussen 1999 en 2002. Moeders vulden een jaarlijkse vragenlijst in via email. In combinatie met bloed monsters en metingen afgenomen op 7-jarige en 10-jarige leeftijd van het kind, leverde dit de onderzoekers waardevolle informatie op. Zo werd onder andere informatie verkregen over de tijden waarop geslapen werd, hoe(veel) TV gekeken werd, hoeveel fastfood werd gegeten, hoeveel suikerhoudende dranken werden gedronken, de lichaamssamenstelling en gewicht, bloedsuiker, cholesterol, insuline resistentie en het risicofactoren in het metabolisme.
Anders dan in de ratten bleek er in dit onderzoek geen verband te zijn tussen snurken door de moeder en later metabolisme van het kind. Wel ontdekten ze dat kinderen die snurken een veel hogere kans hebben op later overgewicht als kind en puber. Op basis van bepaalde indicatoren bleek hun kans op het ontwikkelen van diabetes en hart- en vaatziekten ook verhoogd. Snurken bleek onder andere in verband te staan met een hoger BMI, een hogere mate van buikvet en hogere niveau’s van leptine (het ‘hongerhormoon’) op latere leeftijd.
These results suggest that in children, early interventions including both targeted weight loss and appropriate treatments for OSA are critical to breaking this vicious cycle between poor sleep and obesity in order to prevent chronic disease later in life.
Het ontdekken van deze vicieuze cirkel tussen overgewicht en slaapapneu in kinderen zou dan ook belangrijke implicaties hebben. Onder andere omdat diabetes en de effecten daarvan ook vroeger kunnen optreden als het overgewicht op jongere leeftijd ontstaat.
In vervolgonderzoeken willen de onderzoekers dan ook testen welk effect de behandeling van slaapapneu heeft op overgewicht ter preventie van diabetes en andere problemen met de stofwisseling.
Referenties
- Olivia M. Farr, Sheryl L. Rifas-Shiman, Emily Oken, Elsie M. Taveras, Christos S. Mantzoros. Current child, but not maternal, snoring is bi-directionally related to adiposity and cardiometabolic risk markers: A cross-sectional and a prospective cohort analysis. Metabolism, 2017; 76: 70 DOI: 10.1016/j.metabol.2017.06.008
