“Obesitas staat alleen in verband met een slechtere gezondheid in mensen die niet fit zijn”. Het is één van de conclusies uit het recente onderzoek van York University. Meer bewegen is dan ook altijd voordelig, ook als dit niet direct tot afvallen leidt.
Fitheid minstens zo belangrijk als gewicht
“Kan je fit zijn als er sprake is van ernstig overgewicht?” Die vraag wilden de onderzoekers beantwoorden.
In gevallen van ernstig overgewicht worden hieraan vaak automatisch nadelige gevolgen voor de gezondheid gekoppeld. Denk onder andere aan hart- en vaatziekten, hoge bloeddruk en diabetes. Volgens de onderzoekers van York University zijn veel van deze gevolgen net zozeer, of zelfs meer, te wijten aan het gebrek aan lichaamsbeweging. Het gewicht zelf zou niet het (enige) probleem hoeven te vormen. Uit het onderzoek blijkt bijvoorbeeld dat ook mensen met een BMI hoger dan 40 een vergelijkbaar gezondheidsprofiel kunnen hebben als mensen die veel minder wegen.
Obesity is only related with worse health in individuals who were unfit
Jennifer Kuk, York University’s School of Kinesiology and Health Science
Gezondheid niet altijd koppelen aan afvallen
De belangrijkste conclusie uit het onderzoek is dat je al veel sneller de gezondheidsvoordelen behaalt uit lichaamsbeweging dan dat dit het gewicht beïnvloedt. Deze wetenschap kan zeer motiverend werken.
Vooral voor mensen die er minder moeite mee hebben om meer te bewegen dan minder te eten. Activiteit bepaalt een redelijk klein deel van je dagelijkse energiebehoefte. Je moet de activiteit dus relatief veel verhogen voor een relatief klein resultaat in verloren lichaamsgewicht. Zolang dit extra verbruik kleiner is dan het energieoverschot in je dieet, zal je helemaal niet afvallen. Die wetenschap kan ervoor zorgen dat je niet gemotiveerd bent om meer te bewegen als je toch al moeite hebt met je dieet.
You really have to disconnect the body weight from the importance of fitness. You can get fit without losing weight and have health benefits.
Maar je lichaamsgewicht zou je dus niet als leidend of enig getal moeten zien als het gaat om verbeteringen in de gezondheid. De onderzoekers wijzen er bijvoorbeeld op dat aanbevelingen voor 150 minuten beweging in de week vaak tot minder dan een half pond gewichtsverlies leiden. Toch kan deze hoeveelheid beweging zorgen voor grote verbeteringen in de gezondheid van mensen met ernstige obesitas. Denk aan verbeteringen in bloeddruk, bloedsuiker en de hoeveelheid triglyceriden.
‘Vet, maar fit!’
Die neiging minder te werken aan lichaamsbeweging als je dieet niet klopt, is herkenbaar. Ook voor mensen die normaal juist heel veel bezig zijn met fitness en gezonde voeding. Dan is het echter vaak omgekeerd, het gebrek aan training dat tot een slechter dieet leidt.
Ik hoor regelmatig van fitness fans dat ze het dieet vaak wat laten varen wanneer de training even wat minder is. Een week niet getraind, betekent dan ook vaak een week slecht gegeten. Ergens zegt een stemmetje:”Ik heb toch niet getraind dus laat die proteïne-shake maar zitten”. Heel onlogisch echter. Het verslappen van het dieet zorgt er alleen maar voor dat het gemis van de training een groter effect heeft. Persoonlijk probeer ik dat duiveltje dus te overstemmen met het engeltje dat mij hierop wijst.
Als je kampt met overgewicht en weet dat je dieet niet ideaal is, kan je ook zo’n duiveltje op je schouder hebben zitten:”Een stukje gaan wandelen? Haha, alsof je zo die calzone met een bigmac als toetjes goedmaakt!”. Vanaf de andere schouder roept er misschien een zacht stemmetje dat een halve bigmac compenseren al meer is dan niets. Heel stimulerend is dat misschien niet om van de bank te komen. Als je echter loslaat dat het bewegen moet leiden tot gewichtsverlies dan kan die tweede stem een interessantere boodschap brengen: “Wat heeft je wandeling met je diner te maken? Ga lopen en blijf fit!”
There are some patients that want to significantly improve their health and others that are only looking for an aesthetic goal. When it comes to health, this study reinforces the notion that people don’t need to lose weight to be healthy
Sean Wharton
Fit en te zwaar?
Wat betekent dit in de praktijk? Zien we immers niet vaak dat er sprake is van zowel overgewicht als een gebrek aan lichaamsbeweging? We zien in dit onderzoek ook terug dat de kans dat je genoeg beweegt, een stuk lager is wanneer de mate van overgewicht toeneemt. We zien echter ook een relatief groot percentage van mensen die fit zijn ondanks het overgewicht.
De onderzoekers maakten gebruik van de data van 853 patiënten van de Wharton Medical weight management klinieken in Ontario, Canada. De deelnemers deden mee aan een klinisch onderzoek waarin onder andere bloedonderzoek en fysieke fitness werd getest. Dit laatste werd gedaan door een stress test op een loopband. Van de deelnemers met licht overgewicht had 41% een ‘hoog fitness niveau’. In de groepen met gematigd en ernstig overgewicht was dit respectievelijk 25% en 11%.
Je hoefde als deelnemer echter niet het sportiefste kindje van de klas te zijn om een gunstiger gezondheidsprofiel te hebben. Zolang je tot de 80% van de fitste deelnemers behoorde, hoefde je je minder zorgen te maken over een hoge bloeddruk, bloedsuiker en triglyceriden. Ook dus als er sprake was van ernstig overgewicht Je moest alleen voorkomen tot de minste fitte 20% te behoren.
BMI en gezondheid
Dit betekent natuurlijk niet dat gewicht geen rol meer speelt. Los van de kans dat dit de hoeveelheid beweging beïnvloedt.
Ook in dit onderzoek was BMI (Body Mass Index) een onafhankelijke voorspeller van de meeste risicofactoren voor metabole ziekten. Ook wanneer je dus voldoende lichaamsbeweging hebt, blijft gewicht een extra risico vormen.
Het punt van de onderzoekers is dat dit beide belangrijke factoren zijn die automatisch als één gezien moeten worden.
Gezond overgewicht bestaat niet!
Hier moet ik wel een grote kanttekening plaatsen. Schreef ik vorig jaar niet een artikel genaamd “Gezond overgewicht bestaat niet”?
Dat artikel was naar aanleiding van een onderzoek dat keek naar ‘gezonde mensen met overgewicht’. Mensen met overgewicht, maar zonder de tekenen hiervan wat betreft bloeddruk, bloedsuiker en cholesterol. Kijkend naar deze risicofactoren zouden deze mensen dus gezond genoemd kunnen worden. Toch bleken hart- en vaatziekten in deze groep 26 % en 28% vaker voor te komen in mensen met de respectievelijke classificaties “overgewicht” en “obese”. De groep “overgewicht” had een BMI van tussen de 25 en 30. In de groep “obese” was het BMI hoger dan 30.
In dit recente onderzoek van de York University is gekeken naar vrijwel dezelfde risicofactoren. Uit het onderzoek van vorig jaar weten we echter dat dit dus niet het hele verhaal over de gezondheid vertelt en een verhoogd risico mogelijk blijft.
Conclusie
Koppel gezonder worden dus niet automatisch aan afvallen als je te zwaar bent. Ook wanneer dit niet of onvoldoende bijdraagt aan gewichtsverlies kan je veel gezondheidsklachten voorkomen. Kijkend naar onderzoek van vorig jaar moet er rekening mee gehouden worden dan ondanks betere profielen qua bloeddruk, -suiker en triglyceriden er een verhoogd risico is op bijvoorbeeld hart- en vaatziekten. Toch is bewegen altijd beter dan niet bewegen dus gebruik vooral de kennis die jou hiertoe motiveert.
Gewicht blijft natuurlijk een belangrijk aspect. Het is echter geen excuus meer voor een tekort aan lichaamsbeweging wat betreft het meest recente onderzoek.
Referenties
- Kathy Do, Ruth E. Brown, Sean Wharton, Chris I. Ardern, Jennifer L. Kuk. Association between cardiorespiratory fitness and metabolic risk factors in a population with mild to severe obesity. BMC Obesity, 2018; 5 (1)
