HDL cholesterol wordt ook wel het ‘goede cholesterol’ genoemd. Deense onderzoekers ontdekten echter dat te hoge DHL-niveau’s de kans op op overlijden verhogen.
HDL en (V)LDL cholesterol
We hebben allemaal gehoord van “goed” en “slecht” cholesterol. De bekende uitleg in het kort: Cholesterol wordt door het lichaam aangemaakt (vooral in de lever), maar zit ook in dierlijke voeding. Vetten in voeding kunnen er bovendien voor zorgen dat de lever meer cholesterol gaat aanmaken.
Er zijn verschillende typen cholesterol. LDL en VLDL cholesterol (low density lipoproteins en very low density lipoproteins ) voeren het cholesterol verpakt in een bolletje gemaakt uit een vet en een eiwit naar de cellen. Handig want cholesterol is noodzakelijk voor de aanmaak van bepaalde hormonen, vitamine D en stoffen die helpen bij de stofwisseling.
HDL (high density lipoproteins) cholesterol voert het teveel aan cholesterol af naar de lever waar het wordt afgebroken. Bij hoge (V)LDL niveau’s zijn daarom ook hogere HDL-niveau’s nodig om te voorkomen dat bijvoorbeeld je aderen dichtslibben door de opeenhoping van triglyceriden (de vetten in het ‘bolletje’).
Artsen kijken daarom zowel naar de balans tussen beiden als de afzonderlijke waarden. Een hoog HDL wordt daarbij normaal gesproken als goed gezien omdat het bescherming vormt tegen een hoog (V)LDL.
“Teveel goed cholesterol is niet goed”
Deense onderzoekers wilden echter meer weten over de effecten als de niveau’s van dit ‘goede cholesterol’ hoog zijn. Ze onderzochten hiervoor de gegevens van meer dan 116.000 mannen en vrouwen met een gemiddelde leeftijd van 57. Gemiddeld werden ze zes jaar gevolgd.
In die zes jaar waren er 10.678 mannen en vrouwen uit de groep overleden. Nadat werd gecorrigeerd op andere risicofactoren bleek een HDL van 73 milligram per deciliter in mannen en 93 in vrouwen in verband te staan met de minste sterfgevallen (uit alle oorzaken). Mannen die een HDL van 97 mg/dl hadden, hadden een 36 procent hogere kans op overlijden en een twee keer zo hoge kans bij een HDL boven de 116 mg/dl. Bij vrouwen steeg de kans op overlijden met 68% bij een HDL van 135 mg/dl.
Zoals gezien in eerdere studies stond een laag HDL ook in verband met een hogere kans op overlijden.
Extreem hoog HDL
Nu is het wel handig dit in perspectief te plaatsen. In het onderzoek werd gekeken naar de effecten van extreem hoge HDL-waarden.
Slechts 2,3 procent van de mannen had een HDL boven de 97 mg/dl en bij de vrouwen had slechts 0,3 procent een HDL hoger dan 135. Een 68% procent hogere kans op overlijden is minder indrukwekkend als je slechts 0,3 kans hebt om in die risicogroep te vallen. Het onderzoek biedt slechts inzicht in de effecten bij extreme waarden. Daarmee wordt duidelijk dat ook in het geval van HDL cholesterol de oude wijsheid opgaat dat teveel nooit goed is.
Dr. Borge G. Nordestgaard professor aan de Universiteit van Kopenhagen vertelde aan de NY Times dat hij tot nu toe patiënten feliciteerde met erg hoge HDL niveau’s. “The higher the better!”
But now we know that’s not so. These people should protect themselves — exercise, stop smoking, eat a healthy diet and so on
Referenties
- Christian M. Madsen, Anette Varbo, Børge G. Nordestgaard; Extreme high high-density lipoprotein cholesterol is paradoxically associated with high mortality in men and women: two prospective cohort studies, European Heart Journal, Volume 38, Issue 32, 21 August 2017, Pages 2478–2486,
- Cox RA, García-Palmieri MR. Cholesterol, Triglycerides, and Associated Lipoproteins. In: Walker HK, Hall WD, Hurst JW, editors. Clinical Methods: The History, Physical, and Laboratory Examinations. 3rd edition. Boston: Butterworths; 1990. Chapter 31. Available from: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK351/
