Volgens recent onderzoek remt het gebruik van antibacterieel mondspoelwater de aanmaak van stikstofoxide door training. Hiermee wordt het vaatverwijdende en bloeddrukverlagende effect beperkt.
NO Boosters
NO (Nitric Oxide) Boosters, zijn populaire stoffen die de aanmaak van stikstofoxide (zouden moeten) verhogen. Stikstofoxide zorgt ervoor dat bloedvaten uitzetten/wijder worden. Dit heeft verschillende positieve effecten voor de gezondheid in het algemeen en voor atleten in het bijzonder.
Wanneer bloedvaten wijder worden, wordt de bloeddruk verlaagd. Zie het als dezelfde hoeveelheid water die door een tuinslang met een grotere diameter stroomt. Naast het positieve effect van een lagere bloeddruk zelf, heeft dit enkele andere positieve eigenschappen. Denk aan afvalstoffen die makkelijker worden afgevoerd en voedingsstoffen die makkelijker worden aangevoerd naar de spiercellen. We hebben ook eerder verwezen naar onderzoeken waaruit blijkt dat spiercellen hierdoor meer suikers en vetten kunnen verbranden.
Stoffen als arginine, citruline, GPLC, worden NO boosters genoemd omdat ze de aanmaak van stikstofoxide verhogen. Maar ook training zelf werkt als een NO Booster. Uit onderzoek van de University of Plymouth blijkt nu dat dit stikstof-verhogende effect beperkt kan worden wanneer je antibacterieel mondspoelwater gebruikt [1].
Mondspoelwater en stikstofoxide?
Ik moet toegeven dat ik het nieuws met enige verbazing las. “Hoe kom je er überhaupt op om een verband te onderzoeken tussen (antibacterieel) mondspoel en stikstofoxide”.
Dit lag blijkbaar aan mijn beperkte begrip van de (her)productie van stikstofoxide. Het blijkt echter ook dat dit gebrek aan begrip me vergeven mag worden. Slechts recent begrijpt men de rol van bacteriën in de mond in de aanmaak van stikstofdioxide.
“Scientists already know that blood vessels open up during exercise, as the production of nitric oxide increases the diameter of the blood vessels (known as vasodilation), increasing blood flow circulation to active muscles.
What has remained a mystery is how blood circulation remains higher after exercise, in turn triggering a blood-pressure lowering response known as post-exercise hypotension.”
Dr Raul Bescos, University of Plymouth
Aanmaak van stikstofoxide tijdens en na training
Onderzoekers begrepen voorheen dus niet waarom de bloeddruk verlaagd bleef na een training. Uit eerder onderzoek zou blijken dat dit niet aan stikstofoxide te danken was. Stikstofoxide zou dit effect alleen tijdens de training hebben. Maar de laatste jaren begrijpt men meer over de productie, of beter gezegd herproductie, van stikstofoxide. Dr Raul Bescos legt uit:
“Stikstofoxide breekt af in nitraat dat volgens eerdere overtuigingen geen functie in het lichaam zou hebben. Onderzoek van de afgelopen tien jaar heeft echter laten zien dat nitraat kan worden opgenomen door de speekselklieren en via speeksel in de mond het lichaam kan verlaten.
Sommige bacteriën in de mond kunnen nitraat opnemen en omzetten in nitriet, een belangrijk molecuul dat de productie van stikstofoxide kan verhogen. Wanneer nitriet wordt ingeslikt, wordt een deel van dit molecuul snel opgenomen in de (red. bloed-)circulatie en teruggebracht in de vorm van stikstofoxide. Dit helpt bij het langer wijd houden van de bloedvaten en daarmee een langer durende verlaging van de bloeddruk.”
Antibacterieel mondspoelwater en omzetting nitraat
De onderzoekers van Plymouth wilden nu weten of het blokkeren van de mogelijke omzetting van nitraat in nitriet een effect zou hebben op de lagere bloeddruk na training. Dit deden ze door de bacteriën in de mond te remmen.
Ze lieten 23 gezonde volwassenen op twee verschillende momenten een half uur rennen op een loopband. Daarna werden ze twee uur lagen gemonitord.
In beide situaties vroegen de onderzoekers na 30, 60 en 90 minuten om de mond te spoelen; de ene keer met antibacterieel mondspoelwater (0,2% chloorhexidine) de andere keer met water met munt-smaak.
De onderzoekers namen de bloeddruk af en namen samples van het bloed en speeksel voorafgaand aan de oefening en twee uur na de training.
Effect van training op bloeddruk met meer dan 60% verlaagd
Deelnemers die met het munt-water spoelden, zagen een uur na het lopen, de systolische bloeddruk (bovendruk) met gemiddeld 5,2 mmHg verlaagd worden.
Deelnemers die met het antibacterieel mondspoelwater spoelden, zagen dit echter slechts met 2,0 mmHg verlaagd worden.
Hieruit blijkt dus dat het bloeddruk verlagende effect van de training (een uur na de training) met meer dan 60% werd verlaagd door het antibacterieel mondspoelwater. Twee uur na de training was dit effect zelfs geheel teniet gedaan.
Uit eerder onderzoek werd aangenomen dat de belangrijkste bron van nitriet in de bloedcirculatie werd gevormd door stikstofoxide aangemaakt in de cellen in de wand van bloedvaten (endotheliale cellen). Dit wordt betwist door dit nieuwe onderzoek dat vooral de bacteriën in de mond aanwijst als belangrijke bron voor dit molecuul. Wat betreft de eerste uren na een training tenminste.
Co-auteur van de studie, Graig Cutler, wijst bovendien op bestaande onderzoeken die aantonen dat gebruik van antibacterieel mondspoelwater in rust de bloeddruk kan verhogen.
Listerine in de prullenbak?
Nu is het goed er op te wijzen dat niet alle typen mondspoelwater zo’n effect op stikstofoxide en daarmee de bloeddruk hoeven te hebben. In dit onderzoek is een mondspoelwater gebruikt datt 0,2% chloorhexidine bevat. Niet voor niets; het wordt beschouwd als meest effectieve desinfecterende mondspoelwater en dus het meest succesvol in het doden van bacteriën [2].
Het bekende Listerine bevat geen chloorhexidine. Een onderzoek uit 1990 vergeleek onder andere het effect van chloorhexidine en Listerine op plakvorming en het vermogen om bacteriën te doden [3]. Chloorhexidine bleek de beste, bacterie-killer terwijl Listerine dit effect helemaal niet bleek te hebben.
Volgens een ander onderzoek uit 1990 bleek Listerine echter de meeste bacteriën in de mond te doden binnen 30 seconden [4]. Onderzoek uit 2015 keek naar het effect op wat langere termijn, namelijk twee weken. Zowel Listerine als chloorhexidine bleken een verlagend effect te hebben op de hoeveelheid mondbacteriën al was chloorhexidine opnieuw de ‘winnaar’.
Referentie:
- C. Cutler, M. Kiernan, J.R. Willis, L. Gallardo-Alfaro, P. Casas-Agustench, D. White, M. Hickson, T. Gabaldon, R. Bescos. Post-exercise hypotension and skeletal muscle oxygenation is regulated by nitrate-reducing activity of oral bacteria. Free Radical Biology and Medicine, 2019; 143: 252
- Amoian B, Omidbakhsh M, Khafri S. The clinical evaluation of Vi-one chlorhexidine mouthwash on plaque-induced gingivitis: A double-blind randomized clinical trial. Electron Physician. 2017;9(9):5223–5228. Published 2017 Sep 25. doi:10.19082/5223
- Efficacy of Listerine, Meridol and chlorhexidine mouthrinses on plaque, gingivitis and plaque bacteria vitality. Brecx M, Netuschil L, Reichert B, Schreil G. J Clin Periodontol. 1990 May;17(5):292-7.PMID: 2355095
- Kato T, Iijima H, Ishihara K, Kaneko T, Hirai K, Naito Y, Okuda K.Antibacterial effects of Listerine on oral bacteria. Bull Tokyo Dent Coll. 1990. Nov;31(4):301-7. PubMed PMID: 2133450.
- https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0891584919307610
