Koffie kan een mogelijk hulpmiddel zijn om overgewicht te bestrijden dankzij het stimulerende effect op bruin vet. Het type vet dat juist zorgt voor een hogere verbranding van vetten en suikers.
Koffie als fat burner
Dat koffie en de cafeïne daarin kunnen helpen om af te vallen, hebben we hier al uitgebreid behandeld in meerdere artikelen. Daarin hebben we onderzoeken aangehaald die keken naar het effect van cafeïne als fatburner. Een van de conclusies daarvan was dat cafeïne het energieverbruik in rust kan verhogen met zo’n 10 tot 30 procent.
Vaak worden dit soort effecten toegeschreven aan het feit dat cafeïne een neurostimulant is, een stof die je hersens in de actiemodus kan plaatsen. Recent onderzoek wijst echter op een nieuwe mogelijkheid: cafeïne bereikt zijn vet-verbrandende effect mogelijk via bruin vet.
Bruin vet als fat burner
Over bruin vet hebben we hier nog meer geschreven dan over koffie en cafeïne. Dit type vetcel zorgt juist voor een hogere verbranding van vetten en suikers in plaats van te dienen als opslag zoals normale ‘witte’ vetcellen. Bruin vet kan op deze manier de lichaamstemperatuur verhogen bij een lage omgevingstemperatuur. Vooral in baby’s een belangrijk middel om de lichaamstemperatuur te reguleren. Inmiddels is echter duidelijk dat bruin vet niet geheel verdwijnt naarmate we volwassen worden. Restanten bevinden zich met name in de nek en rug-regio.
Er is een verband aangetoond tussen de hoeveelheid bruin vet waarover iemand beschikt en het lichaamsgewicht. Mensen met minder bruin vet blijken doorgaans een hoger BMI te hebben.
Inmiddels is ook duidelijk dat witte vetcellen zich onder bepaalde omstandigheden als bruin vet kunnen gedragen. Dit soort vetcellen worden onder die omstandigheden ‘beige vet’ genoemd.
De wetenschap probeert deze kennis in de strijd tegen overgewicht dan ook op verschillende manieren in te zetten. Enerzijds door te kijken naar manieren om bestaand bruin vet te activeren, anderzijds door de omzetting van wit vet naar beige vet te stimuleren.
Koffie als stimulant van bruin vet
Ook de onderzoekers van de University of Nottingham gingen op zoek naar manieren om bruin vet te stimuleren.
This is the first study in humans to show that something like a cup of coffee can have a direct effect on our brown fat functions. The potential implications of our results are pretty big, as obesity is a major health concern for society and we also have a growing diabetes epidemic and brown fat could potentially be part of the solution in tackling them.
Michael Symonds, University of Nottingham
De resultaten van hun onderzoek werden vorige maand gepubliceerd in Scientific Reports [1]. Het zou één van de eerste onderzoeken onder mensen zijn waarin stoffen gezocht werden met een direct effect op de werking van bruin vet.
Van stamcel naar mens
In de eerste fase van het onderzoek verrichtte het team een reeks studies met stamcellen om te zien of cafeïne het bruin vet stimuleerde. Toen eenmaal de juiste dosering was vastgesteld, ging men verder men studies met mensen.
Het team gebruikte een thermal imaging techniek (die ze zelf eerder ontwikkeld hadden) om bruin vet reserves in het lichaam in kaart te brengen. Een niet ingrijpende methode waarmee ze bruin vet kunnen lokaliseren, maar ook het vermogen van het bruin vet om hitte te produceren kunnen schatten.
Zo kon men vaststellen wat er direct na het drinken van een kop koffie gebeurde in het bruin vet. De resultaten bleken positief.
Koffie of cafeïne?
In eerdere artikelen over het effect van cafeïne op vetverbranding, maar ook op sportieve prestaties, gaf ik aan dat je ‘cafeïne’ en ‘koffie’ niet gelijk kunt stellen. Koffie bevat immers meer dan cafeïne. Zo noemde ik al een onderzoek waaruit blijkt dat het energieverbruik in rust stijgt, ook na het drinken van cafeïnevrije koffie. Cafeïne bleek hier een groter effect op te hebben, maar het toont aan dat je niet alle effecten van koffie aan cafeïne mag toeschrijven en vice versa.
Ook hier benadrukken de onderzoekers dit onderscheid. Vervolgonderzoek zou moeten uitwijzen in hoeverre het effect op bruin vet toe te schrijven is aan cafeïne en in hoeverre andere bestanddelen van koffie hieraan bijdragen.
Referenties
- Ksenija Velickovic, Declan Wayne, Hilda Anaid Lugo Leija, Ian Bloor, David E. Morris, James Law, Helen Budge, Harold Sacks, Michael E. Symonds, Virginie Sottile. Caffeine exposure induces browning features in adipose tissue in vitro and in vivo. Scientific Reports, 2019; 9 (1)
- https://www.nature.com/articles/s41598-019-45540-1
