De resultaten van een tien jaar durend onderzoek naar omgaan met en vechten tegen ernstig overgewicht: De strijd is constant, langdurig en eenzaam.
Het gevecht tegen overgewicht
Heel vrolijk wordt je er niet van. Ook zullen veel conclusies je niet verbazen. Toch kunnen we er misschien weer wat praktische tips uit halen die je kunnen helpen bij het vechten tegen overgewicht.
De onderzoekers van de Universiteit van Göteborg maakten gebruik van data uit de SOS Studie (Swedish Obese Subjects). Dat onderzoek richtte zich op de effecten van een chirurgische ingreep bij overgewicht. Ditmaal werd de aandacht echter gericht op de informatie van de controlegroep uit dat onderzoek. De mensen die geen chirurgische ingreep hadden gehad. Hun data met betrekking tot pogingen om af te vallen werd gedurende tien jaar vastgelegd in follow-ups.
Een van de belangrijkste uitkomsten was dat 83 procent van de deelnemers aangaf constant bezig te zijn met pogingen om af te vallen of niet aan te komen. Ingrid Larsson van de universiteit stelt dan ook dat niet gedacht moet worden dat deze groep niet probeert af te vallen. De resultaten uit dit onderzoek zouden dat tegenspreken.
Proberen vs. presteren
Hoewel het overgrote deel van de deelnemers constant probeerde het gewicht onder controle te krijgen, steeg het gewicht in tien jaar gemiddeld met 2,1 procent. Iets meer van een vijfde van de deelnemers had het gewicht met meer dan 10% zien stijgen.
Opvallend was dat er tussen de mensen die gewicht verloren of wonnen geen verschil was in de methoden om af te vallen. Denk aan commerciële programma’s om af te vallen, medicatie, vocht diëten met weinig calorieën, beweging en met of zonder professionele ondersteuning.
Welke methode gebruikt werd, bleek geen verschil te maken. Zo’n tien procent van de mensen had in tien jaar tijd meer dan tien procent van hun lichaamsgewicht verloren. De 22,5 % van de deelnemers die juist meer dan 10% was aangekomen gebruikte dezelfde methoden. Onderling waren er dan ook grote verschillen in resultaat bij dezelfde gebruikte methoden.
Het ging niet om de methode, maar om het vermogen gedurende langere tijd het aantal calorieën dat binnenkomt te verlagen. Dat is natuurlijk een boodschap die we hier niet vaak genoeg en hard genoeg kunnen herhalen. Het zijn uiteindelijk allemaal verschillende wegen naar dezelfde bestemming. Welke weg je kiest maakt niet zoveel uit, zolang je maar blijft lopen.
Eenzaam
Dat lopen gebeurt blijkbaar vooral alleen.
Op eigen houtje afvallen werd het meest geprobeerd. Het is jammer dat ik uit de samenvatting niet de kan zien hoe de vergelijking is tussen afvallen met en zonder hulp in deze studie.
Eerdere onderzoeken zijn daar in ieder geval wel ingedoken. Braziliaanse onderzoekers vergeleken dertien verschillende onderzoeken naar de effecten van coaching [2]. Life sessies in groepsverband en coaching op afstand via de telefoon kwamen daarin het meeste voor als vorm van coaching. Ook werd vergeleken tussen formele voorlichting over gezondheid en gewicht en (technische) coaching.
De Brazilianen concludeerden uit hun review van deze onderzoeken dat coaching een effectieve manier is om de kennis over gezondheid en de toepassing daarvan in praktijk samen te brengen. Coaching kan daarbij bestaan uit een naaste die regelmatig vinger aan de pols houdt en een duwtje in de rug geeft. Het kan ook bestaan uit professionele coaching door iemand die ook de benodigde kennis aandraagt. Formele voorlichting over gezonde lifestyle is mooi, maar een coach helpt met de ondersteuning en motivatie om deze lifestyle aan te nemen. Uit hun onderzoek blijkt bovendien dat de professionele coaching het meest succesvol is in het bereiken van veranderingen in de lichaamssamenstelling.
Eens een alcoholist….
Het is niet bepaald bemoedigend dat een gezond gewicht een levenslange, continue strijd zou moeten zijn. Voor sommigen is dat echter de realiteit. In dit recente onderzoek ging het om deelnemers met ernstig overgewicht en een BMI van 40. Een beetje perspectief is dus op zijn plaats.
Zaken zoals motivatie, discipline en zelf-controle zijn belangrijke eigenschappen die moeten bijdragen aan succes, maar zijn allen deels aangeboren. De deelnemers zeggen continu aan hun gewicht te werken. Voor sommigen kan het laten staan van een lekkernij echter veel meer wilskracht vereisen dan voor een ander.
Het kan als een hele prestatie voelen als je ‘slechts’ één moorkop eet en een tweede laat liggen. Als iemand je dan vraagt of je die dag moeite hebt gedaan voor je gewicht dan kan het antwoord ‘ja!’ zijn. Terwijl die ene moorkop al niet in je dieet paste. Een ander heeft evenveel trek, maar verstaat onder ‘moeite doen’ het weerstaan van de eerste moorkop. Voor hun eigen gevoel hebben ze dezelfde inzet geleverd.
Een derde persoon wordt tenslotte halverwege zo’n caloriebom al misselijk vanwege een lager hongergevoel of hoger verzadigingsgevoel. Dat scheelt natuurlijk; als je helemaal geen zelf controle hoeft uit te oefenenen omdat je hormonen ervoor zorgen dat je helemaal niet teveel wilt eten.
In mensen met ernstig overgewicht gaan vaak meerdere zaken mis. Het gevoelsmatige hongergevoel kan verhoogd zijn. De zelf controle om dat gevoel te weerstaan, kan verlaagd zijn. Tot slot kan je lichaam ook nog eens de neiging hebben om veel van de ontvangen energie op te slaan.
Als je al dat soort factoren tegen je hebt, kan je helaas niet verwachten dat je ooit een normaal gewicht zult hebben zonder dat dit als een strijd voelt. Voor sommigen betekent afvallen het aanleren en wennen aan een nieuwe lifestyle. Voor anderen zal die nieuwe lifestyle helaas nooit wennen.
Referenties
- Edit Zenténius, Johanna C. Andersson-Assarsson, Lena M.S. Carlsson, Per-Arne Svensson, Ingrid Larsson. Self-Reported Weight-Loss Methods and Weight Change: Ten-Year Analysis in the Swedish Obese Subjects Study Control Group. Obesity, 2018;
- Muñoz Obino KF, Aguiar Pereira C, Caron-Lienert RS. Coaching and barriers to weight loss: an integrative review. Diabetes, Metabolic Syndrome and Obesity: Targets and Therapy. 2017;10:1-11. doi:10.2147/DMSO.S113874.
