Onderzoekers van de Universiteit van Gothenburg in Zweden hebben het bestaan aangetoond van een intern systeem dat het lichaamsgewicht meet. Het foppen van deze ‘interne weegschaal’ kan een manier zijn om gewicht te verliezen, maar zorgt in praktijk eerder voor het omgekeerde.
Interne weegschaal
Een zeer interessant onderzoek uit Scandinavië wijst op het bestaan van een soort interne weegschaal die een regulerend effect heeft op het lichaamsgewicht en de hoeveelheid lichaamsvet.
Een verhoogd lichaamsgewicht activeert volgens de onderzoekers een sensor die afhankelijk is van osteocyten, de meest voorkomende cellen in botweefsel. Deze cellen kunnen de druk op de botten waarnemen en daarmee gewicht registreren en vetmassa inschatten. Dit gebeurt vooral in de benen. Wanneer het gewicht toeneemt, wordt een signaal afgegeven aan de hersenen om de hoeveelheid voeding te verlagen om zo het gewicht constant te houden.
Het onderzoek werd uitgevoerd door obese muizen nog zwaarder te maken door gewichten aan ze te hangen bij de buik en op de rug. De muizen verloren vervolgens ongeveer evenveel gewicht als dat er was toegevoegd. Het extra gewicht zorgde ervoor dat lichaamsvet afnam en de bloedsuikerspiegel verbeterde. Dit effect bleef uit op het moment dat de extra gewichten werden gegeven aan muizen waarin deze osteocyten (en daarmee de interne weegschaal) waren uitgeschakeld.
Deze werking is volledig onafhankelijk van het ‘honger hormoon’ leptine en zou het eerste nieuw ontdekte lichaamsvet regulerende systeem zijn dat ontdekt is sinds de ontdekking van leptine, 23 jaar geleden. De kennis over leptine is er tot op heden echter niet in geslaagd een enkelvoudige oplossing te bieden voor obesitas. Een combinatie van kennis van beide systemen zou mogelijk grotere resultaten kunnen bieden.
The mechanism that we have now identified regulates body fat mass independently of leptin, and it possible that leptin combined with activation of the internal body scales can become an effective treatment for obesity.
Claes Ohlsson, Sahlgrenska Academy, Gothenburg University.
Zoals in de introductie aangegeven, kan dit systeem helaas ook in je nadeel werken wanneer het onjuiste informatie binnenkrijgt. Dat kan gebeuren wanneer het denkt dat je lichter bent dan je daadwerkelijke gewicht, een situatie die niet alleen in de ruimte of tijdens het zwemmen voorkomt. Volgens het onderzoek doen we dit onbewust iedere dag, soms wel uren lang. Het onderzoek zou namelijk ook een verklaring kunnen bieden voor de effecten van teveel en te lang zitten op obesitas. Door langdurig te zitten zou het gewicht verkeerd (te licht) worden ingeschat door de interne weegschaal. Daardoor zou je het signaal krijgen om meer te gaan eten en dus aankomen in gewicht. Het hoeft dus niet alleen het gebrek aan inspanning te zijn wanneer je veel en lang zit dat kan bijdragen aan overgewicht.
Nieuwe anti-obesitas medicatie?
In het persbericht over het onderzoek stellen de onderzoekers dat ze hopen met dit inzicht nieuwe medicatie te kunnen ontwikkelen gericht op gewichtsverlies. Kan dat niet eenvoudiger?
De methode waarop de interne weegschaal is aangetoond, is volgens mij ook de manier waarop je deze kennis in praktijk in je voordeel kunt laten werken. Vesten verzwaard met gewichten zijn niet nieuw in fitness. Diverse atleten maken er gebruik van om diverse redenen. Nu is het misschien niet praktisch om de hele dag met 20 kilo op je lijf te lopen als je twintig kilo moet afvallen. Ook niet handig waarschijnlijk om 50 kilo extra te dragen als je al 50 kilo te zwaar bent. Het is echter de moeite waard om dit effect te onderzoeken in mensen en te kijken bij welk extra toegevoegd gewicht een eventueel voordeel optreedt.
Mensen doen soms wel gekkere dingen om af te vallen en medicatie is meestal ook niet de ideale oplossing.
Interne weegschaal, spiermassa en overgewicht
Je kunt je, zoals gezegd, afvragen hoe sterk dit systeem werkt. In mensen met overgewicht, maar ook in mensen met veel spiermassa, zien we dat de gewenning aan grote hoeveelheden voeding blijkbaar sterker werkt dan deze interne weegschaal. Anders zou zwaarder worden ook qua voeding tegen de wet der verminderde meeropbrengst oplopen. Dan zou het steeds zwaarder te worden om veel te eten wanneer je zwaarder wordt. In praktijk zien we het tegenovergestelde.
Het systeem op zich is dus vaak niet opgewassen tegen andere invloeden die ervoor zorgen dat er nog steeds meer energie binnenkomt dan er verbruikt wordt. Door het systeem ’te foppen’ zoals in het onderzoek kan je het echter misschien een boost geven.
Referenties
- John-Olov Jansson, Vilborg Palsdottir, Daniel A. Hägg, Erik Schéle, Suzanne L. Dickson, Fredrik Anesten, Tina Bake, Mikael Montelius, Jakob Bellman, Maria E. Johansson, Roger D. Cone, Daniel J. Drucker, Jianyao Wu, Biljana Aleksic, Anna E. Törnqvist, Klara Sjögren, Jan-Åke Gustafsson, Sara H. Windahl, Claes Ohlsson. Body weight homeostat that regulates fat mass independently of leptin in rats and mice. Proceedings of the National Academy of Sciences, 2017; 201715687 DOI: 10.1073/pnas.1715687114
