Veel en lang zitten, wordt gezien als een groot risico voor de gezondheid. Maar zitten en stil zitten zijn twee verschillende zaken. Kan je de negatieve effecten van zitten beperken door veel te bewegen terwijl je zit?
Zitten slecht voor de gezondheid
Zitten is op meerdere manieren slecht voor de gezondheid. Een groot deel van de nadelige effecten wordt bereikt door het gebrek aan beweging in de tijd dat je stilzit. Consequenties hiervan kunnen o.a. een stijgende gewicht zijn en alle consequenties van dien. Denk o.a. aan een verlaagde gevoeligheid voor insuline (voorloper van diabetes).
Daarnaast schreven we een tijd geleden nog over een soort interne weegschaal in de benen. Wanneer deze veel gewicht registreren, kan ter balans de verbranding verhoogd worden. Tijdens het zitten, wordt dit gewicht echter verkeerd (te laag) ingeschat waardoor het juist kan zorgen voor een stijging van het gewicht.
Tot slot kan ook de beperkte doorbloeding voor gevaarlijke complicaties zorgen zoals stijver wordende aders en een verhoogde bloeddruk.
‘Dynamisch zitten’
Je hoeft echter niet te staan om toch te bewegen. Bovendien zijn onderzoekers het er steeds vaker over eens dat iedere beweging positief is, hoe klein ook.
Je kunt je dan ook afvragen in hoeverre de negatieve effecten van zitten voorkomen kunnen worden door tijdens het zitten te bewegen. Bijvoorbeeld door je afwisselend op je hielen te lichten, of welke andere beweging dan ook. Dit ‘dynamische zitten’ verbrandt ook calorieën. Eén van de onderzoeken die dit moet aantonen, vind ik persoonlijk niet heel veel toevoegen. In 2017 ontdekten onderzoekers dat je het verbruik van calorieën tijdens een dag op kantoor met 20 procent kunt verhogen [1]. Het ‘enige’ dat hiervoor hoefde te gebeuren, was een aanpassing van het bureau met pedalen waarop getrapt kon worden. Dat deze vorm van dynamische zitten het verbruik verhoogt, was niet bepaald wereld nieuws.
Dat principe heet ‘fietsen’ en was volgens mij al een tijdje bekend.
Kan maar niet stilzitten
Interessanter vind ik het dan ook om te kijken naar andere voorbeelden van ‘dynamisch’, of ‘rusteloos’ zitten. In een experiment uit 2016 werden jonge vrijwilligers gevraagd drie uur lang te zitten [2]. Daarbij moest één voet stil gehouden worden terwijl de andere voet om de paar minuten bewogen werd. Een belletje herinnerde de deelnemers eraan dat ze even hun voet moesten bewegen.
Na drie uur werd de doorbloeding gemeten. Deze bleek lager in het stilgehouden been dan bij aanvang. In het been van de bewegende voet was deze juist gestegen. ..
We were surprised by the magnitude of the difference
Jaume Padilla, University of Missouri
Jammer genoeg werd er niet gekeken naar het aantal verbrande calorieën. Dat kon ook niet in de opzet waarbij het verschil tussen de beide benen van één persoon gemeten wordt. Het was mooi geweest als het experiment twee keer was uitgevoerd. Nog eens drie uur zitten, maar dan echt stil vs. drie uur lang iedere zoveel minuten beide voeten bewegen. Dan kan het calorieverbruik in beide situaties vergeleken worden.
Toch maar opstaan en bewegen
Voor de doorbloeding kan het dus schelen als je je benen blijft bewegen terwijl je zit. Die tip is denk ik wat praktischer als je vastzit in een kerkbank of vliegtuigstoel dan op werk.
Op het werk ben je normaal gesproken immers aan het werken. Terwijl ik dit typ, denk ik bijvoorbeeld niet aan het bewegen van mijn benen terwijl dat notabene hetgeen is waarover ik schrijf. Als ik nog in het AMC werkte en bezig was met zorgprocessen dan zou ik er al helemaal niet iedere paar minuten aan denken om mijn benen te bewegen. Een alarm dat me hieraan moet herinneren zoals in het onderzoek lijkt me behoorlijk storend. Zo werd ik vroeger ook gek van RSI-software die ervoor zorgde dat mijn muis het na een bepaalde tijd niet meer deed.
Als ik me zelf zorgen zou maken over mijn bloeddruk door het zitten dan zou ik gewoon wat vaker opstaan. Gewoon even een wandeling doen. Of even een beetje traplopen, blijkbaar ook een goede manier om je bloeddruk te verlagen.
Referenties
- Koepp GA, Moore G, Levine JA. An Under-the-Table Leg-Movement Apparatus and Changes in Energy Expenditure. Front Physiol. 2017 May 18;8:318. doi: 10.3389/fphys.2017.00318. eCollection 2017. PubMed PMID: 28572774; PubMed Central PMCID: PMC5435803.
- Prolonged sitting-induced leg endothelial dysfunction is prevented by fidgeting Takuma Morishima, Robert M. Restaino, Lauren K. Walsh, Jill A. Kanaley, Paul J. Fadel, and Jaume Padilla American Journal of Physiology-Heart and Circulatory Physiology 2016 311:1, H177-H182
