Supplementen voor gewichtsverlies, spiermassa en energie verhogen de kans op medische klachten in jongeren en jong volwassenen. De kans op ernstige medische klachten is drie maal zo hoog als bij het gebruik van vitamines. Volgens onderzoekers van Harvard althans.
Controle op supplementen
Als je een medicijn krijgt voorgeschreven van je arts dan mag je verwachten dat je dit veilig kunt gebruiken. Onderzoek, eerst onder dieren en dan onder mensen, zal de veiligheid moeten hebben aangetoond. Eventuele bijwerkingen en de ernst van deze zullen ook uit dergelijk onderzoek moeten blijken. Daarnaast mag je verwachten dat het productieproces aan de nodige standaarden voor kwaliteit voldoet. Zodat je ook daadwerkelijk binnenkrijgt wat je verwacht binnen te krijgen.
In de V.S. geldt dat de Food and Drugs Administration (FDA) goedkeuring moet geven voordat medicatie op de markt mag verschijnen. Maar dat geldt niet voor supplementen. De FDA heeft niet de bevoegdheid deze te controleren. Fabrikanten dienen zelf zorg te dragen voor de veiligheid van hun producten.
Ook in Nederland geldt dat de NVWA vooral reactief optreedt. Wanneer meerdere mensen zich bijvoorbeeld melden met klachten.
Zelfregulerend
Voegt men in de V.S. een nieuw, nog onbekend ingrediënt toe, dan geldt wel de verplichting dit als fabrikant te melden aan de FDA. Deze beoordeelt dit ingrediënt vervolgens alleen op veiligheid, niet op effectiviteit. Als er een voorval is waardoor blijkt dat de veiligheid van consumenten in gevaar kan komen, dan moet de fabrikant dit zelf aan de FDA melden. Bijvoorbeeld wanneer zelf wordt geconstateerd dat er vervuiling heeft plaatsgevonden tijdens de productie of wanneer klanten zich melden met klachten.
De gehele verantwoordelijkheid wordt dus neergelegd bij de fabrikant die daarmee natuurlijk te maken kan krijgen met conflicterende belangen. Het vereist bovendien de nodige kennis en voorzichtigheid van consumenten. Die moeten zelf beoordelen in hoeverre supplementen doen wat fabrikanten beloven door zelf onderzoek te doen. Ook qua veiligheid ligt een grote verantwoordelijkheid bij de consument zelf.
Deze is echter vaak niet in staat dit te beoordelen. Hoe weet de consument immers of het productieproces zonder vervuiling is? We kennen inmiddels genoeg voorbeelden van supplementen waar stoffen in zaten die niet op het label vermeld waren.
Het zal niet verbazen dat dit tot problemen kan leiden.
Supplementen voor gewichtsverlies, spiermassa en energie
Onderzoekers van Harvard wilden weten tot hoeveel problemen en hoe ernstig deze kunnen zijn. Hierbij vergeleken ze het gebruik van supplementen voor afvallen, spiermassa en energie met het gebruik van vitamines. De kans op ernstige medische complicaties in jonge mensen bleek drie keer zo hoog te zijn als bij gebruik van vitamines.
“The FDA has issued countless warnings about supplements sold for weight loss, muscle building or sport performance, sexual function, and energy, and we know these products are widely marketed to and used by young people. So what are the consequences for their health? That’s the question we wanted to answer,”
-Flora Or, Harvard Chan School’s Strategic Training Initiative for the Prevention of Eating Disorders.
Ernstige medische complicaties
De onderzoekers keken naar gemelde medische complicaties (‘adverse events’) die tussen januari 2004 en april 2015 werden geregistreerd in het Food and Drug Administration Adverse Event Reporting System. Hierbij analyseerden ze de relatieve kans op ernstige medische klachten van mensen van 0 tot 25 jaar.
Ze ontdekten 977 gevallen van medische complicaties waarvan de oorzaak gekoppeld kon worden aan een enkel supplement (waaronder overlijden en ziekenhuisopnames). Hiervan was 40 procent ernstig. Supplementen voor spieropbouw, gewichtsverlies en meer energie zorgden voor een drie keer zo hoog risico op ernstige klachten dan mensen die vitamines gebruiken. In het geval van supplementen voor seksuele prestaties en darmspoelingen (vezel preparaten?) was de kans twee keer zo hoog als bij vitamines.
Volgens senior auteur van het onderzoek, S. Bryn Austin zouden veel artsen dit type supplementen niet aanraden. Veel zouden vervuild zijn met medicatie die op recept hoort te zijn, verboden middelen, zware metalen, pesticiden en andere gevaarlijke chemicaliën. Hij wijst op eerdere onderzoeken die een verband hebben getoond tussen supplementen voor gewichtsverlies en spieropbouw en de kans op een beroerte, leverschade, teelbalkanker en zelfs overlijden.
“Russische roulette met supplementen”
“Hoe kunnen we fabrikanten van deze producten en de verkopers die er aan verdienen toe blijven staan om Russisch roulette te spelen met de jeugd?”, aldus Austin. “Het is de hoogste tijd voor beleidsmakers en de kleinhandel om zinvolle actie te ondernemen ter bescherming van kinderen en alle andere consumenten”.
Zo klinkt het natuurlijk wel erg spannend en eng allemaal. De kritiek is natuurlijk terecht. We hebben hier zelf ook vaker artikelen geschreven naar aanleiding van supplementen die van de markt gehaald werden, soms afgedwongen door waarschuwingen van de NVWA. Niet geheel toevallig waren dat vaak pre workouts, het type supplement dat men waarschijnlijk bedoelt met supplementen voor energie. Maar ook fat burners zijn vaker door de mand gevallen, bijvoorbeeld door amfetamine-achtige stoffen te bevatten.
Gebruiken wat je nodig hebt en wat werkt
Als je supplementen gebruikt, is er dus een kans dat daarin stoffen zitten die een risico voor de gezondheid kunnen vormen. Die kans valt moeilijk uit te sluiten zonder zelf alles door een onafhankelijk lab te laten testen. Je kunt de kans echter wel kleiner maken door in ieder geval producten te vermijden waarvan je al kunt weten dat deze niet erg effectief zullen zijn.
Zoals gezegd, is het niet toevallig dat het vaak pre workouts en fat burners zijn die in Nederland van de markt gehaald zijn. Dit zijn namelijk supplementen die in praktijk een minder grote bijdrage kunnen leveren dan we zelf graag zouden geloven. Laat staan vergeleken met wat de fabrikant je wilt laten geloven.
Om toch aan dergelijke, onredelijk hoge verwachtingen te voldoen, maakt een fabrikant dan soms vreemde sprongen.
Fat burners
Fat burners zouden mensen moeten helpen om af te vallen. Er zijn stoffen die de stofwisseling iets kunnen verhogen. Denk bijvoorbeeld aan cafeïne. Deze verhoging weegt in praktijk meestal niet op tegen de levensstijl die tot overgewicht/ ongewenst gewicht heeft geleid. Daarvoor zou je stoffen nodig hebben die voor een vrij extreme verhoging van je metabolisme zorgen. Stoffen die er eigenlijk voor zorgen dat je lichaam inefficient met energie omgaat.
De vroegere stackers zorgden bijvoorbeeld voor een hoge hartslag, zelfs in rust. Je lichaam bleef in een soort actiemodus hangen. Handig om extra energie te verbranden, maar problematisch op andere gebieden. Uiteindelijk zijn ze dan ook verboden. Als het om afvallen gaat dan zijn er supplementen die grote fouten in lifestyle goed kunnen maken.
Wanneer je een supplement hebt dat dit wel doet dan kun je je terecht zorgen maken over de inhoud. Als het te goed is om waar te zijn, is het waarschijnlijk niet goed.
Pre workouts
Bij pre workouts komt het ook voor dat fabrikanten hun klanten meer willen leveren dan feitelijk mogelijk is. Ze maken immers reclame’s die je laten zien dat je na twee schepjes verandert in de Hulk, je aders ziet opblazen en niet kunt wachten om barbells te breken.
Het probleem is echter dat er wel stoffen zijn die je een boost kunnen geven, maar dat deze boost beperkt is. Daar hoeft niets mis mee te zijn, ware het niet dat de verwachtingen soms veel hoger zijn. Deels door de reclame-uitingen van de fabrikanten zelf, soms door bro-science (“Zo ik ging hard op die PWO bro, die moet je hebben!”).
Welke supplementen?
In het artikel heb ik supplementen nodig, probeer ik uit te leggen onder welke omstandigheden supplementen een voordeel kunnen bieden. Daarin leg ik ook uit wat de meerwaarde kan zijn ten opzichte van een goed dieet. Ook dat fouten in het dieet niet altijd met supplementen gecompenseerd kunnen worden.
In het tweede deel van dat artikel “supplementen die werken”, treed ik meer in detail. Daarin probeer ik uit te leggen en te onderbouwen van welke supplementen je echt iets mag verwachten.
Zodra je naar andere typen supplementen kijkt, is de kans al redelijk groot dat je betaalt voor iets dat weinig tot niets oplevert. Helemaal als je dat vergelijkt met de kosten.
Risico’s met supplementen kan je nooit helemaal uitsluiten. Je kunt het echter wel beperken tot de supplementen die echt voor je werken en geen onnodig risico lopen met supplementen die weinig toevoegen. De uitdrukking: “Baat het niet dan schaadt het niet hoeft”, hier namelijk niet op te gaan.
Referenties
- Flora Or, Yongjoo Kim, Juliana Simms, S. Bryn Austin. Taking Stock of Dietary Supplements’ Harmful Effects on Children, Adolescents, and Young Adults. Journal of Adolescent Health, June 5, 2019; DOI: 10.1016/j.jadohealth.2019.03.005
