Een manier om aan te tonen of je een aanleg hebt voor overgewicht door een verlaagde vetverbranding? Onderzoekers van het Karolinska Institutet in Zweden bedachten een nieuwe methode.
Genetisch overgewicht
Gisteren schreven we over dat andere aspect van ‘genetisch overgewicht’; Bepaalde genen die door mutaties zorgen dat je een verhoogd hongergevoel en/of verlaagd gevoel van verzadiging hebt. Het onderzoek uit Zweden richt zich niet op de hoeveelheid energie die binnenkomt, maar hoe je lichaam energie verbruikt. Specifiek de verbranding van vetten werd daarbij onder de loep genomen.
In het artikel gisteren concludeerde ik dat het vooral al handig is om te weten of je een genetische aanleg hebt voor overgewicht, nog los van medicatie om dit te verhelpen. Dat zorgt voor een duidelijk inzicht in het aandeel van inzet vs. aanleg. Het zorgt ervoor dat je weet waar het probleem precies ontstaat en schept in ieder geval realistische verwachtingen.
Genetisch overgewicht door verlaagde vetverbranding
De Zweden publiceerden hun onderzoek in Cell Metabolism [1]. In eerste instantie moest ik even doorlezen om te begrijpen welke kennis wordt toegevoegd aan hetgeen we al weten. “In sommige gevallen wordt een te hoge toename in gewicht veroorzaakt door een beperkt vermogen om vet te verbranden. Deze mensen zullen meer intensieve lifestyle veranderingen moeten doorvoeren om overgewicht en diabetes type 2 te voorkomen”. Zo melden de onderzoekers [2]. Maar dat wisten we natuurlijk al.
We’ve suspected the presence of physiological mechanisms in fatty tissue that cause some people to become overweight and others not, despite similarities in lifestyle, and now we’ve found one
Mikael Rydén, Karolinska Institutet
Nogmaals; dit is geen nieuws. Wat wel nieuw is, dat is de methode om te voorspellen of iemand zo’n vertraagde verbranding heeft en dus de verhoogde kans heeft op overgewicht en diabetes.
Vetweefsel analyseren op snelheid van verbranding
De onderzoekers hadden twee manieren om deze aanleg te voorspellen. Eerst namen ze monsters van vetweefsel van (subcutaan, onderhuids) vet verkregen van vrouwen. Dit deden ze aan het begin en einde van een periode van tien en dertien jaar.
Ze ontdekten dat de mate waarin de vetcellen in staat waren om vetzuren vrij te maken bij aanvang, een voorspeller was van de ontwikkeling van diabetes in de vrouwen. Ze ontdekten ook in deze vrouwen een verlaagde activiteit in een klein aantal specifieke genen die betrokken zijn bij de lipolyse.
‘Verbranding’ betekent hier het proces waarbij in vetcellen triglyceriden worden afgebroken in glycerol en vrije vetzuren. De vrije vetzuren zijn vervolgens beschikbaar als energiebron voor andere cellen. Dit proces wordt lipolyse genoemd en wordt aangestuurd door diverse hormonen en enzymen.
Basale lipolyse en hormoongereguleerde lipolyse
De onderzoekers maken onderscheid tussen basale lipolyse en hormoongereguleerde lipolyse, beiden aangestuurd door verschillende lipasen. Dit zijn enzymen die een rol spelen in de vetverbranding en opslag. Ze ontdekten dat de vrouwen in wie diabetes ontwikkelde, de basale lipolyse hoog was, maar de hormoongereguleerde lipolyse laag. Dit bleek ze een drie tot zes keer zo hoge kans op diabetes type 2 te geven. Een belangrijk gegeven omdat nog steeds veel onduidelijk is over de bijdrage van beide typen vetverbranding en hun bijdrage aan de omvang van de vetcel. Dat de basale lipolyse geen voorspeller hoefde te zijn voor deze omvang, was wel al bekend [3].
It’s a bit like a car that’s at high revs but that’s lost its ability to get into gear when it needs to. The end result is that the fat cells eventually take up more fat than they can get rid of [2]
Ze vonden het verband eerst in een groep van 54 vrouwen die hun eerste monsters van vetweefsel gaven tussen 2002 en 2003. Dertien jaar later werden deze opnieuw afgenomen en geanalyseerd. Dit werd herhaald met een groep van 28 vrouwen in 1998 en tien jaar later. Beide keren zagen ze dezelfde resultaten.
Bloed analyseren op mate van vetverbranding
Eén van de onderzoekers wil vooral manieren vinden de kans op obesitas en diabetes type twee in mensen in te schatten. Het analyseren van vetweefsel monsters is echter relatief kostbaar. Boven kan het alleen in speciaal uitgeruste laboratoria uitgevoerd worden.
Ze hebben daarom een algoritme ontwikkeld gebaseerd op zaken die makkelijk gemeten kunnen worden. Zo zou ‘in honderden mensen’ een indirecte schatting gemaakt kunnen worden van de hoeveelheid vetzuren die hun vetcellen vrijmaken. Daarmee zou het weer een voorspeller kunnen zijn van de ontwikkeling van het gewicht. Bloed afnemen en bijvoorbeeld kijken naar de hoeveelheid vrije vetzuren en de enzymen die ze reguleren kan een stuk makkelijker zijn dan vetweefsel afnemen en analyseren. Met de huidige data uit vetweefsel konden de onderzoekers de uitkomsten van hun algoritme controleren.
Referenties
- Peter Arner, Daniel P. Andersson, Jesper Bäckdahl, Ingrid Dahlman, Mikael Rydén. Weight Gain and Impaired Glucose Metabolism in Women Are Predicted by Inefficient Subcutaneous Fat Cell Lipolysis. Cell Metabolism, 2018;
- Karolinska Institutet. “Inefficient fat metabolism a possible cause of overweight.” ScienceDaily. ScienceDaily, 1 June 2018.
- Miyoshi H, Perfield JW, Obin MS, Greenberg AS. ADIPOSE TRIGLYCERIDE LIPASE REGULATES BASAL LIPOLYSIS AND LIPID DROPLET SIZE IN ADIPOCYTES. Journal of cellular biochemistry. 2008;105(6):1430-1436. doi:10.1002/jcb.21964.
