Overgewicht in Nederland. We worden steeds zwaarder. Of het nu gaat om overgewicht, obesitas of morbide obesitas; het aantal gevallen in Nederland neemt toe. En het einde is nog lang niet in zicht.
Inhoudsopgave
Overgewicht in Nederland, een verloren strijd.
We may have lost the battle, but won the war
Nou, wel hebben wel meer slagen verloren in de strijd tegen obesitas zo lijkt het. Er is bovendien veel meer nodig dan de huidige inzet om te hopen ooit de oorlog te winnen.
Vandaag kwamen het CBS en het RIVM met cijfers over 20-plussers die niet bepaald hoopgevend zijn*:
- Sinds de 80-er jaren zijn we van vrijwel 0 naar 100.000 mensen gestegen met overgewicht in de ernstigste klasse van obesitas, morbide obesitas (klasse III)
- Het totaal aantal mensen met overgewicht in Nederland (alle klassen) is gestegen van 33% naar 50%
- Het aantal mensen met overgewicht (klasse I) steeg van 4% naar 11%.
- Eén op de vijf Nederlanders tussen 65 en 75 jaar is obese.
Je zou er bijna moedeloos van worden.
Obesitas kwam overigens vaker voor onder vrouwen dan onder mannen, zowel in totaal als per klasse.
*klasse I, overgewicht = BMI 30-35, klasse II, obesitas = BMI 35-40, klasse III, ‘morbide obesitas’ =BMI hoger dan of gelijk aan 40.
Overgewicht in Nederland na 50 jaar fitness trends
De oorzaak? Ja, we eten teveel en bewegen te weinig. Maar dat weten we natuurlijk ook al decennia. Het verschil tussen wat je lichaam krijgt en verbruikt, is blijkbaar toch in een steeds grotere groep uit balans. Ondanks talloze dieetboeken, -blogs en -goeroes, honderden fitness-apparaten die je onder je bed kunt schuiven en maandelijks een nieuwe fitnesstrend.
Dit soort cijfers zijn belangrijk omdat lichaamsbeweging en een gezond dieet te vaak gezien worden als een puur persoonlijke verantwoordelijkheid. Het is makkelijk om te zeggen dat sommigen gewoon geen mate kennen als het gaat om eten, of te lui zijn om te bewegen. Als je halve bevolking een ‘veelvraat’ of ‘lui’ is, dan verwacht je blijkbaar teveel van die eigen verantwoordelijkheid.
Hoe realistisch is het te denken dat je dit probleem oplost met een schijf van vijf en de tip om iedere dag een half uur te bewegen?
Weten…
Dit soort cijfers zijn dan ook belangrijk om aan te tonen dat lichamelijke opvoeding helemaal geen ander woord voor een gymles zou moeten zijn.
Wij zijn niet veranderd.
De wereld om ons heen is veranderd en ons lichaam en hersenen werken nog met een oude instelling. Een instelling die niet berekend is op de hoeveelheid en type voeding die we tegenwoordig voor het grijpen hebben. ‘Lichamelijke opvoeding’ zou dan ook geen naam moeten zijn voor een uurtje trefbal. Lichamelijke opvoeding zou moeten staan voor de manier waarop we kennis over voeding en bewegen als een serieus deel van de opvoeding beschouwen.
Er is geen goede reden om niet te weten hoeveel je zou moeten eten en bewegen. Hoewel ik in me eentje al honderden artikelen hierover heb geschreven die soms best complex te zijn, hoef je geen lange studies verricht te hebben om af te vallen. Met eenvoudige richtlijnen over dagelijkse hoeveelheid beweging en voeding kan je in theorie al een heel eind komen. En zelfs die richtlijnen heb je eigenlijk niet nodig. Eet minder en kijk of je afvalt. Val je niet af, eet dan minder. Beweeg meer en kijk of je afvalt. Val je niet af, beweeg dan meer.
Het is niet bepaald raketwetenschap.
In theorie.
Maar dan blijft er natuurlijk nog een hele wereld aan kennis over die ervoor kan zorgen dat je sneller resultaat bereikt dan met dit natte vinger werk. Bijvoorbeeld het simpele gegeven dat minder eten relatief sneller leidt tot afvallen dan meer bewegen. Maar natuurlijk ook de kennis over de eigenschappen van verschillende soorten voeding en hun effect op je lichaam. Meer kennis kan zorgen voor een hoger resultaat bij dezelfde inzet.
Of je dergelijke kennis opzoekt is nog steeds een eigen verantwoordelijkheid. Vaak wordt die kennis dan ook pas opgezocht wanneer er sprake is van overgewicht. Wanneer er al jaren een verkeerd eetpatroon wordt gevolgd dat nu afgeleerd moet worden. Iets met een put en een kalf.
Overgewicht in Nederland: begrijpen
En als je dan wel op zoek gaat naar informatie dan blijkt dat een diepe duik in een zee van data, variërend van klinklare onzin tot zeer complexe wetenschappelijke stukken.
Niet iedereen is bij machte hieruit de juiste en op dat moment relevante informatie te vissen. Het blijft mij verbazen dat mensen die ik meerdere keren per week fanatiek in de sportschool zie trainen, verbazingwekkend weinig weten over voeding en training. De inzet en motivatie zijn er blijkbaar. Of men denkt dat meer kennis weinig zal toevoegen, of men weet deze kennis niet te vinden.
En doen…
Maar die motivatie en inzet ontbreekt natuurlijk in velen. Ook in een wereld waarin Google met een snelle search het perfecte dieet en beweegpatroon voor jouw lichaam zou kunnen noemen, zullen veel mensen te zwaar zijn.
Zoals gezegd zijn we er namelijk niet voor geprogrammeerd om het hoofd te moeten bieden aan een ‘obesogene’ omgeving. Een omgeving waarin het hongergevoel je voor de gek houdt en je steeds minder moet eten dan waar je hersens om vragen. In meerdere artikelen heb ik beschreven dat zaken als hongergevoel, verzadiging, metabolisme en zelfs zelf controle dingen zijn die in verschillende mate zijn aangeboren.
‘Simpelweg’ een gezond gewicht behouden, is voor velen dan ook een continue strijd tegen het eigen gevoel.
Een creatieve oplossing om overgewicht in Nederland te bestrijden
Als we het hebben over de voordelen van het openbaar vervoer dan praten we vooral over het effect op het milieu en de drukte op de wegen. Uit nieuw onderzoek blijkt er een verband is tussen de mate waarin gebruik gemaakt wordt van openbaar vervoer en de mate van obesitas.
Onderzoek van de University of Illinois wijst uit dat een hogere deelname aan het openbaar vervoer in verband staat met een lager percentage obesitas onder de inwoners van verschillende gebieden in de V.S. [1]. De onderzoekers vergeleken en analyseerden data uit verschillend counties. Ze ontdekten dat een stijging van 1% in deelname in verband stond met een 0.473% lagere aanwezigheid van obesitas. Daarmee bevestigt het eerder onderzoek dat een daling van 0,221 procent zag. Hoewel de sterkte van het band verschilt in beide onderzoeken, is dit in beide gevallen statistisch significant.
Rennen voor de bus?
De onderzoekers geven hiervoor een aantal voor de hand liggende, mogelijke verklaringen.
Als je met het openbaar vervoer naar je werk gaat in plaats van met de auto, betekent dat vaak dat je langere afstanden moet lopen. Je hoeft bovendien nooit bang te zijn dat je auto vlak voor je neus wegrijdt. Als we de meest voorkomende redenen zouden weten waarom volwassen mensen een sprintje trekken dan stond ‘de bus redden’ denk ik bovenaan. Een mooi alternatief wanneer je wilt droogtrainen. 😉
Maar ook als je geen eigen vervoer als optie hebt, of juist. Toegang tot openbaar vervoer kan dan het verschil betekenen tussen thuiszitten of wekelijkse activiteiten en beweging buiten de deur.
De studie was een computer gestuurde analyse van de beschikbaarheid van medische voorzieningen en transport in 227 counties in 45 verschillende staten in 2001 en 2009. In de analyse waren factoren meegenomen zoals beweging in de vrije tijd, inkomen, ziektekosten dekking en voorzieningen voor openbaar vervoer.
Voor het onderzoek probeerden ze rekening te houden met zoveel mogelijk factoren die van invloed konden zijn op het lichaamsgewicht. Dit deden ze dus onder andere door over verschillende perioden te meten.
“The new work takes a longitudinal approach, meaning that we examined differences between 2001 and 2009, allowing us to better control for factors that could otherwise influence the analysis… For example, factors like weather or physical geography that can influence the obesity rate of a county in both 2001 and 2009 are controlled since their impact is present in both time periods
Douglas M. King,U niversity of Illinois
Persoonlijke effecten niet bekend
Hoewel de onderzoekers dus mogelijke verklaringen bieden zoals hierboven beschreven, is het persoonlijke effect onbekend. Men kan alleen zeggen dat in regio’s waarin mensen vaker het OV nemen, obesitas minder vaak voorkomt. Het hoeft dus niet perse te betekenen dat een specifiek individu minder kans heeft op overgewicht door vaker met de bus of trein te reizen. Ook is er geen rekening gehouden met het feit dat sinds 2009 diensten als Uber en Lyft een grotere rol zijn gaan spelen.
Uit de data blijkt in iedere geval dat investeren in het openbaar vervoer positieve effecten kan hebben op de volksgezondheid. In dit geval door de kans op obesitas te verlagen.
Dat geeft nog meer reden te klagen over het feit dat we potverdomme het duurste openbaar vervoer van Europa blijken te hebben.
Onze oplossing
Jou helpen jouw fysieke of mentale FIT te vinden, is onze missie. Ok, dat klinkt nogal hoogdravend, maar dat is nu eenmaal onze mission statement. Vind jouw fysieke of mentale health.
We hebben jarenlang onze bijdrage geleverd in de vorm van kennis. In de artikelen op de blog proberen we zowel de basis als de nieuwste wetenschappelijke inzichten op een begrijpelijke manier over te brengen. Maar dat is niet genoeg. Om kennis over bewegen en eten écht aan de man te brengen is vaak meer nodig. Een helpende hand die in jouw persoonlijke situatie kijkt naar welk levenspatroon toe gewerkt moet worden en hoe dit het beste bereikt kan worden. Afvallen blijkt vaak een eenzame weg, zo bleek onlangs weer.
Dat hoeft het echter niet te zijn.
Daarom werken we ook al een paar jaar aan de ontwikkeling van FITsociety app die onlangs weer grote verbeteringen heeft doorgaan. Wat ons betreft hét platform om coach en klant bij elkaar te brengen. De juiste coach vinden, kon immers net zo moeilijk zijn als de juiste informatie vinden. Een coach wordt nu vaak nog gezien als een luxe, of voor mensen die het figuur van een fitness model willen. In de cijfers van vandaag zie ik bevestiging dat veel meer mensen dergelijke hulp nodig hebben.
Een basisbehoefte voor een gezond leven.
Gelukkig lijkt ook het kabinet dat in te zien na adviezen van het Zorginstituut en zorgverzekeraar CZ. Een voorstel voor vergoede lifestyle coaching dient alleen nog goedgekeurd te worden door de Tweede Kamer. Het voorstel betreft mensen ” die een chronische ziekte als diabetes of hart- en vaatziekten hebben, of het risico lopen dat soort aandoeningen te ontwikkelen”. Overgewicht wordt natuurlijk als een belangrijke risicofactor gezien voor de ontwikkeling van dergelijke aandoeningen.
Na verwijzing door een huisarts zou 7 maanden lang coaching gevolgd kunnen worden waarvan de kosten buiten het eigen risico blijven.
Wij hopen natuurlijk dat het lichaamsgewicht dan ook, daar waar nodig, bespreekbaar wordt gemaakt bij en/of door de huisarts. Iets dat nu vaak niet gebeurt, of te laat.
Dé oplossing
Maar hoe fantastisch we onszelf, onze app en de coaches daarin dan ook vinden, we moeten erkennen dat zelfs als we iedereen kosteloos aan een professionele coach zouden kunnen helpen het probleem nog niet is opgelost. Hooguit zijn we dan een stuk succesvoller in het bestrijden van een symptoom. We veranderen dan immers niets aan het feit dat er een mismatch is tussen de instellingen van ons lichaam en de invloed van onze omgeving.
De echte finale endlösung is echter een beetje eng. Het terugdringen van die mismatch kan niet zonder drastische maatregelen. Dat kan bijvoorbeeld door de omgeving te veranderen en ongezonde voeding als bijvoorbeeld tabak te gaan beschouwen. Deels doen we dat al. Zoals Aldi deze week aankondigde te stoppen met de verkoop van energy drinks onder de 14 jaar. Nu zijn het meestal vrijwillige acties waarbij de marketing waarschijnlijk verwacht dat het goede gebaar de teruglopende verkoop wel zal compenseren. Of men biedt een ‘gezonder alternatief’ zoals de McDonalds en Coca Cola’s van deze wereld met light producten en salades. Dat zijn echter druppels op een gloeiende plaat.
Echt het vuur volledig uitdraaien onder die plaat is onmogelijk. Ik zal niet de enige zijn die zal demonstreren op het Malieveld als besloten zou worden alle fast food te verbieden. Een commissie die voor ieder type voeding bepaalt of het de juiste ratio calorieën: voedingstoffen bevat, zie ik ook niet gebeuren. Roken uitfaseren als recht is één ding, maar een Big Mac? Bovendien kan je je ook dik eten aan oma’s stampot. Overgewicht wordt immers ook door de hoeveelheid voeding bepaald en niet alleen het type. Terug naar voedingsbonnen dus?
De echte oplossing zoek ik zelf eerder aan de andere kant; Het aanpassen van ons lichaam zodat het beter om kan gaan met onze dik makende omgeving. Een hoop die ik al vaker heb uitgesproken hier. De hoop dat al die nieuwe medische inzichten zorgen voor medicatie die veel effectiever én veiliger is in het verbranden van overtollig vetweefsel.
Tot die tijd echter, zet ik mijn geld in op een coach die achter je luie reet aan zit.
En die vind je via de FITsociety app
