Regelmatig hoofdpijn vanuit spanning in de nek? Mogelijk wordt dit veroorzaakt door gebruik van mobiele telefoon of tablet. “Text neck” wordt het fenomeen ook wel genoemd.
Inhoudsopgave
Homo digitalis
Ik heb al jaren last van regelmatig terugkerende hoofdpijn. Het begint met een spanning vanuit de nek waarop ik al weet dat later hoofdpijn zal volgen. De pijn bevind zich dan vooral bij de schedelrand, de aanhechting van de nek met de schedel. Als ik geen paracetamol in de buurt heb, kan dat mijn dag of nacht geheel verknallen. Röntgen-foto’s wijzen niets uit, fysio wijst op grote spanning in de nekspieren (ja, dat wist ik al), maar massage en de opgegeven oefeningen hielpen nauwelijks. Het is zelfs zo erg dat ik hierdoor nog nauwelijks de trapezius train om de spanning niet te vergroten terwijl dit mijn beste spiergroep was.
Toch zocht ik de oorzaak eerder in mijn werkhouding. Ik ben een voorbeeld van de “homo digitalis”, de nieuwe evolutionaire vorm van de mens die continu de schouders naar voren heeft getrokken en een gebogen rug heeft door het dagelijkse werk achter een PC. Terwijl ik dit type, voel ik de spanning ook alweer opkomen.
“Text Neck”
De term “text neck” werd (voor zover we weten) voor het eerst in 2008 gebruikt door dr. Dean Fishman [1]. Een 17-jarige patiënt liep zijn praktijk binnen met klachten over hoofd- en nekpijn. Terwijl Fishman met de moeder de problemen besprak, keek hij naar de patiënt die op dat moment aan het sms-en was. Toen hij de houding zag waarin dit gebeurde, dacht hij de oorzaak te pakken te hebben. Dr. Fishman legt uit: Het menselijk hoofd weegt gemiddeld zo’n 4,5 kilo in neutrale positie (oren boven de schouders). Voor iedere 2,5 centimeter dat je je hoofd een kant op kantelt, verdubbelt dit gewicht. Wanneer je kijkt naar een mobieltje of tablet die op je schoot ligt, kan je hoofd dan ook al 9 tot 13 kilo wegen.
Dit plaatst verhoogde stress op je wervelkolom, kan de normale curve van deze veranderen en spierklachten veroorzaken aldus Dr. Tom DiAngelis van de American Physical Therapy Association. “Het is net als dat je je vinger een hele tijd zover mogelijk naar achter gestrekt houdt. Als je het weefsel lange tijd overstrekt, wordt het pijnlijk en kunnen ontstekingen optreden. Het is ook de vraag wat de effecten op lange termijn zijn. Rekening wordt gehouden met mogelijke gevolgen zoals een nekhernia en beknelde zenuwen. Text neck komt steeds vaker voor, vooral in de jeugd.
Cervicogene hoofdpijn
Dat artsen moeite hadden mijn hoofdpijn te verklaren, is blijkbaar niet vreemd. Hoofdpijn vanuit de nek wordt cervicogene hoofdpijn genoemd [2]. Text Neck is slechts een vorm hiervan waarvan de vermoedelijke oorzaak in de naam is opgenomen. Van cervicogene hoofdpijn blijkt doorgaans echter dat de oorzaak niet gevonden kan worden na onderzoek. Röntgen en scans tonen, zoals ook in mijn geval, vaak niets aan. Onderzoekers zijn het dan ook oneens over hoe vaak het voor zou komen [3,4]. De klachten kunnen spontaan ontstaan door trauma (zoals “whiplash”), maar ook langzaam over de jaren opbouwen en steeds erger worden [5,6]. Dat laatste geldt ook voor mij. Vroeger kon ik nog gaan slapen wanneer de spanning ’s avonds opkwam en deze zo laten zakken, tegenwoordig moet ik pijnstillers slikken omdat ik weet dat de pijn me anders de hele nacht wakker houdt.
Cervicogene hoofdpijn wordt meestal veroorzaakt door de druk op spieren, pezen of zenuwen van de bovenste drie nekwervels [2]. De aanleiding van deze druk kan inderdaad een slechte houding zijn zoals een voorover gebogen nek of naar voren getrokken schouders [2]. De meestvoorkomende overeenkomst in klachten is de spanning die wordt ervaren in de sub-occiputale spieren (letterlijk de spieren onder de achterkant van de schedel). Kenmerkend is dat deze spanning vaak aan één kant gevoeld wordt (afwisselend de ene of andere kant).
Behandeling: Houding
Er is geen medicatie voor cervicogene hoofdpijn anders dan pijnstillers. De geadviseerde behandeling bestaat dan ook vooral uit aanpassen van de houding eventueel met behulp van Ergotherapeuten. Dit is echter makkelijker gezegd dan gedaan. Ik ben namelijk ergocoach van het Centraal Medisch Archief van het AMC waarover ik leiding geef. Ik ben dus opgeleid om andere te adviseren in werkhouding. Ik weet dus heel goed wat de juiste houding is. Desondanks kost het mij de grootste moeite mezelf continu te corrigeren wanneer ik in de verkeerde houding zit of om vaak genoeg pauze te nemen. Het gaat voor mijn gevoel ten koste gaat van mijn productiviteit iets wat denk ik voor velen herkenbaar is. Ik zou mezelf echter iedere twintig minuten moeten afvragen of mijn productiviteit een nek hernia waard is en gemiddeld twee keer hoofdpijn per week.
Text Neck Indicator
Er zijn hulpmiddelen om je houding te verbeteren. De Text Neck Indicator is een app die je met behulp van een groen of rood lichtje laat zien of je je mobiel in de juist hoek vasthoudt. Aan de hand van de hoek schat deze de buiging van de nek in.
Een andere leuke, maar minder praktische, vond ik de “neck sofa” wat volgens mij niet meer is dan een zijwaarts geplaatst nek kussen zoals je dat ook op reis gebruikt.
Behandeling: Spanning verlichten
Massage kan helpen om de spanning te verminderen, maar moet dan wel structureel gebeuren (bijv. wekelijks) waardoor je toch al snel een €100,- per maand aan budget moet hebben. Je kunt natuurlijk ook jezelf masseren. Zoek maar eens op Youtube op termen als MRT (of voluit: myo fascial release) en “suboccipitals”of “neck muscles”. Daarin vind je technieken zoals met behulp van een tennisbal. Persoonlijk vind het ik laten masseren altijd beter. Behalve de deskundigheid vind ik het een groot voordeel dat je je echt volledig kunt ontspannen wanneer je zelf niets hoeft te doen. Maar goed, dat kost dus een centje.
Chin Tuck
Met de juiste houding voorkom of beperk je de spanning en met massage neem je de spanning weg. Er is een oefening die beiden doet, de zogenaamde chin tuck. De chin tuck is het intrekken van de kin (waardoor je een onderkin krijgt). Hiermee doe je twee dingen:
- De extensoren in de nek, de spieren die het hoofd naar achteren trekken, worden sterker. Hierdoor zal de neiging het hoofd naar voren te laten hangen kleiner worden.
- De sub-occiputale die de pijnklachten veroorzaken worden hierdoor gerekt waardoor de spanning af kan nemen.
- Door jezelf aan te leren met een chin-tuck naar beneden te kijken (hoe gek dit er ook uitziet), voorkom je dat je oren voorbij je schouders komen. Het gewicht van je hoofd wordt dan nauwelijks verhoogd waardoor dus ook de verhoogde druk op de nek voorkomen wordt.
Conclusie
Herken je de klachten? Werk dan je houding. Probeer ten eerste zo vaak en zo snel mogelijk bewust te raken wanneer je in een verkeerde houding zit, hoe moeilijk dat ook is. Train jezelf vervolgens in hoe je houding zou moeten zijn. Dit kan in het begin erg overdreven voelen. Vooral wanneer je een beetje gespierd bent kan het erg “übermacho” overkomen als je je schouders naar achteren brengt en daarmee je borst naar voren. Hier moet je maling aan hebben.
Daarnaast kunnen zaken als massage helpen om de spanning te verlichten evenals de chin tuck die ook de spieren versterkt om je houding correct te houden.
Referenties
- edition.cnn.com/2012/09/20/health/mobile-society-neck-pain/
- physioadvisor.com.au/9273650/cervicogenic-headache-neck-headache-physioadvi.htm
- Ferrari, M., J. Haan, Alles over hoofdpijn en aangezichtspijn. Bruna Uitg. Utrecht, 2004, 135
- Bogduk, N., J. Govind, Cervicogenic headache: an assessment of the evidence on clinical diagnosis, invasive tests, and treatment. The Lancet, 2009, 959-967
- Bogduk, N., Marsland, The cervical Zygapophysial Joints as a source of Neck Pain, 1987, Spine, 13 (6) 610-617
- Bogduk, N., A. Marsland, On the concept of third occipital headache. 1986, J. Neurol. Neurosurg. Psyciatry, 49 (7) 775-780
