Planet Fitness is een Amerikaanse keten van “sportscholen” die de drempel wil verlagen voor mensen die een sportschool willen binnenstappen. De Planet Fitness manier waarop dit gebeurt is echter op zijn minst dubieus te noemen.
Hoe hoog je de lat moet leggen? Zo laag dat iedereen erover heen stapt, maar niemand hoger komt? Zo hoog dat (je het idee hebt dat) het niet eens zin heeft om te springen? Of ergens hier tussen in?
Waarom ik begin over een Amerikaanse keten? Omdat het waarschijnlijk slechts een kwestie van tijd is totdat de franchise internationale aspiraties krijgt of iemand hier hetzelfde concept in een oranje jasje uitprobeert in plaats van Planet paars.
Lage drempel
In theorie snap ik het concept achter Planet Fitness wel. Ter illustratie: Ik ben aan het trainen in de sportschool en zie een nieuw gezicht binnen komen lopen met daaronder een heleboel lichaam. De onzekere blik, de onwennige bewegingen, de begeleiding door de instructeur en natuurlijk het lichaam zelf: Alles wijst er op dat deze persoon nooit, of al heel lang niet meer in een sportschool geweest is.
Daar zet ik dus me hoed voor af. “Hulde!” Denk ik dan. Met een beetje inlevingsvermogen hoef je geen overgewicht te hebben of gehad te hebben om je voor te kunnen stellen hoe het voor die persoon is om de sportschool binnen te lopen. Onbekende omgeving, maar vooral allemaal mensen die daar met hetzelfde doel zijn en daar blijkbaar allemaal meer in slagen gezien hun lichamen. Ten opzichte van anderen voel je je dus de mindere.
Bovendien: Je kan niet doen alsof je gewicht je niet stoort wanneer je een sportschool binnenloopt met blijkbaar de instelling er iets aan te doen. Dit is van belang omdat de perceptie van zelfcontrole een groot deel vormt van je imago. Mensen die zeggen dat geld niet gelukkig maakt, zeggen dit om zichzelf de illusie aan te praten dat ze bewust platzak zijn en daarmee beter af. Het zijn ook altijd mannen met een kleintje die zeggen dat formaat er niet toe doet. Op dezelfde manier weten veel mensen met overgewicht zichzelf aan te praten dat het een keuze is. Een “staat van ontkenning” kan je het ook wel noemen, of vluchtgedrag. Wanneer je echter met veel overgewicht de sportschool binnenstapt, heb je jezelf er blijkbaar van weten te overtuigen dat je gewicht geen keuze was. Bovendien is dat nu dus ook voor iedere bezoeker van de sportschool duidelijk. Confronterend dus.
Ik vind het daarom fantastisch als zo iemand de stap durft te nemen en ervoor gaat. Schijt heeft aan de meningen van anderen en werkt aan zijn/haar dromen. De realiteit is waarschijnlijk echter dat voor iedere persoon met zwaar overwicht die de sportschool binnenstapt, er 20 of meer zijn die zich niet over deze drempel heen durven/kunnen zetten.
“Judgement Free Zone”
En daar speelt Planet Fitness handig op in door een zogenaamde “”Judgement Free Zone” te bieden. Het grappige is echter dat geen enkele regel van de “sportschool” zicht richt op mensen die een oordeel zouden vellen. In plaats daarvan is het volledig gericht is op zaken die mensen een minder oordeel over zichzelf zouden kunnen laten vellen. Planet Fitness doet er alles aan om bronnen van intimidatie in de sportschool, “gymtimidation” zoals ze dat noemen, uit te bannen. In de praktijk betekent dit dat alles wordt verbannen dat er toe zou kunnen leiden dat mensen die zich niet helemaal lekker in hun vel voelen, geconfronteerd worden met een hogere maatstaf. Met een hogere maatstaf bedoel ik dan o.a.:
- Mensen die naar de sportschool gaan om resultaat te bereiken en hier hard voor werken
- Mensen die dit resultaat bereikt hebben en dit ook tonen
Neem mij even….Ok, dat klinkt nogal fout in de verkeerde context, maar ik bedoel in het voorbeeld waarin ik iemand met zwaar overgewicht de sportschool binnen zie lopen. Als ik al “judge” en dus een oordeel over die persoon vel dan is dat oordeel positief. Zoals ik al zei: “Hulde! Alleen maar respect voor het feit dat je er bent.”
Maar wat ik daadwerkelijk denk of zeg, maakt blijkbaar niet uit. Het feit dat ik gespierder/droger ben en dit niet altijd verstop onder meerdere lagen kleding zou ervoor zorgen dat hij/zij zich geïntimideerd zou kunnen voelen. Het feit dat ik alles uit mijn training wil halen en een goede reden heb om te kreunen (zie ook: De kracht van kreunen) bij de laatste krachtinspanningen zorgt er blijkbaar voor dat een ander zich beoordeeld/geïntimideerd voelt.
Wat Planet Fitness eigenlijk zegt, is dat zolang iedereen in mijn straat in een Lada rijdt, ik niet in een Ferrari mag rijden. Ook al heb ik deze in een loterij gewonnen en verandert dat niets aan de manier waarop ik over mijn buren denk.
“Not his Gym”
Om duidelijk te maken dat ik vooral op moet zouten met m’n macho tanktopje en borsten die achterlijk genoeg gevuld zijn met spiervezels in plaats van vet, heeft Planet Fitness een hele reeks aan reclames opgezet om duidelijk te maken voor wie de sportschool niet is. Reclames waarom ik kan lachen en huilen tegelijk. Voor dat ik deze toon, wil ik eerst wat filmpjes en andere zaken tonen die aangeven hoe dit daadwerkelijk werkt in de praktijk.
Bijvoorbeeld het meisje in de onderstaande video die de deur gewezen wordt omdat ze te schaars gekleed zou zijn. De 17-jarige Allison Roth droeg een keer een (nog zeer beschaafde) tanktop in plaats van een T-shirt. Ze werd er door een medewerkster op aangesproken dat een andere klant hierover geklaagd had. Ze mocht zich omkleden of vertrekken. Allison koos voor het laatste. Er zouden weinig mensen overblijven in de sportschool waar ik train (waar ik bewust geen gratis reclame voor wil maken) met dit als criterium.
Desgevraagd verwijst het hoofdkantoor van Planet Fitness naar de individuele aansturing van de diverse franchises. Met andere woorden: Het kwam niet door het beleid van de keten, maar de uitvoering daarvan door de desbetreffende uitbater. Ze noemen het dan ook een incident. “Een incident” dat vaker voorkomt blijkbaar want onlangs overkwam Tifanny Austin hetzelfde omdat ze er “te strak uitzag” in haar tanktop.
Lunk Alert
Dan hebben we nog het “Lunk alert”. Een “lunk” is in Planet Fitness-termen een persoon die op welke wijze dan ook een ander zich geïntimideerd kan laten voelen. De hierboven genoemde dames zouden volgens anderen dus “lunks” zijn. Daarvoor heeft Planet Fitness de “Lunk Alert” bedacht. Een grote rode alarmknop met een nog groter rood licht dat gaat branden wanneer er op gedrukt wordt, vergezeld door een luid alarm. In het onderstaande filmpje is een man aan het trainen en kreunt hij blijkbaar wat bij de laatste krachtinspanningen om de laatste restjes er uit te persen. Precies wat je wilt om het beste resultaat te behalen en precies wat Planet Fitness niet wilt. Wie geeft er immers om resultaat? Je moet je toch vooral op je gemak voelen (als de scepsis je ontgaan is, is Planet Fitness de plaats voor jou). Dus de man kreunt en iemand denkt: “Oh nee, hij kreunt, ik voel me geïntimideerd en krijg traumatische associaties met mijn tijd als schoonmaker in de pornosector!” Vervolgens drukt deze geïntimideerde en getraumatiseerde persoon op de rode knop. Het filmpje start met op de achtergrond het alarm dat nog klinkt en de medewerkster van Planet Fitness die de “kreuner” verzoekt wat stiller te zijn. Het filmpje eindigt wanneer de man op zeer welbespraakte wijze heeft duidelijk gemaakt wat hij van dit verzoek vind. Alleen jammer dat het filmpje “roid rage at Planet Fitness” genoemd wordt alsof de man doordraait door steroïden gebruik.
De reclames
Planet Fitness werkt natuurlijk zelf het hardst aan het imago dat aan de ene kant heeft bijgedragen tot het feit dat het de snelstgroeiende sportschoolketen in de V.S. is én tegelijk de meest verguisde. Het zijn reclame’s die irritant genoeg wel grappig zijn, hoe bedenkelijk de boodschap ook moge zijn. Een paar voorbeelden, oordeel voor jezelf:
Waarom die bodybuilders in deze reclame zich ervoor lenen om bodybuilders in zo’n kwaad daglicht te stellen? Ach, ze hopen waarschijnlijk uiteindelijk filmster en gouverneur van California te worden. En daarmee bedoel ik natuurlijk alleen de mannen in deze reclames. Ik zal natuurlijk de laatste zijn om alle bodybuilders over één kam te scheren. Ik kwam één filmpje tegen van één van de bodybuilders in de reclame. Eerlijk gezegd: Deze bodybuilder kwam mij ook niet bijster intelligent over, maar ik zal in het midden late welke “acteur” uit de bovenstaande filmpjes ik bedoel.
Feitelijk is het gewoon een vorm van discriminatie. Wat zou er gebeuren als we het verhaal zouden omdraaien en mensen met overgewicht uit de sportschool zouden weren? “Sorry, je mag als man maximaal een vetpercentage van 10% hebben om hier te trainen”. Stel dat die “hete” dames uit de eerste reclame een sportschool binnen lopen gevolgd door de “minder hete” en onzekere vrouw uit dezelfde reclame. Stel nu dat die “hete dames” vrolijk binnen gelaten worden, maar de “minder hete” vrouw te horen krijgt: “Sorry, u bent niet aantrekkelijk genoeg voor deze sportschool”. Misschien een leuk experiment om er achter te komen hoe allochtonen zich voelen wanneer ze de toegang tot een uitgaansgelegenheid geweigerd wordt, maar Nederland zou te klein zijn voor de verontwaardiging die hierop zou volgen.
“Planet Fatness, Planet Fagness, Planet Bitchness”
De kritiek op Planet Fitness is dan ook niet mals. Van woordspelingen als “Planet Fitness” tot artikelen waarin wordt opgeroepen om Planet Fitness vooral tot de grond af te branden (2).
Are you a member of the “Planet Fitness” gym chain? If so, we regret to inform you that your gym must be doused in gasoline and set alight immediately.
Hamilton Nolan, Gawker.com
Zo ver zou ik niet willen gaan, maar ik begrijp dergelijke reacties wel. Veel leuker vind ik de kritiek in de vorm van persiflages op de reclames van Planet Fitness.
Ronnie Coleman
Omdat ik ‘m zo leuk bedacht vond, plaats ik deze even apart. Wat er zou gebeuren als Ronnie Coleman in Planet Fitness zou trainen (in een vlaag van verstandsverbijstering)
Perfect voor Nederland
Eigenlijk is Planet Fitness perfect voor de nuchtere Hollandse houding. Onder het mom van “Doe maar normaal…” moeten we vooral niet opvallen, ook niet in positieve zin. Hier zal je bijna nooit iemand in de sportschool voor de spiegel z’n shirt zien uittrekken en poseren. Als je dat in Nederland doet, zal je nooit van het imago van narcistische uitslover afkomen. In de V.S. is het de normaalste zaak van de wereld.
Ik heb in dit kader wel eens het verhaal verteld dat ik op een strand een keer terughoudend was om m’n T-shirt uit te trekken uit angst dat mensen me een uitslover zouden vinden. Vervolgens zit er naast me een Duitser die het als zijn plicht zag het stereotype beeld te bevestigen. Ongegeneerd met een enorme bierbuik die tot halverwege zijn knieën reikt. En dan ben ik degene die zich moet generen? Dergelijke gedachte wijt ik aan mijn eigen ingetogen karakter, maar als het aan Planet Fitness lag, is dit hoe het zou moeten zijn. Ik moet nog een trui aantrekken zodat de dikke Duitser zich in ontbloot bovenlijf op zijn gemak in een kreeft kan laten veranderen die Somalië een maand zou kunnen voeden.
“Zie je er strak uit, verberg het dan vooral want stel je voor hoe je een ander laat voelen.”
Opeens is de wereld omgedraaid. Opeens word je ervoor gestraft dat je jaren lang gedisciplineerd bent met voeding en training. Opeens wordt het beloont om nul discipline te hebben. Opeens is het normaal om pizza te eten terwijl je aan het trainen bent.
Gratis pizza-dag bij Planet Fitness
Zoals ik in het begin al zei, kan ik me wel iets voor stellen bij het concept. Het is inderdaad moeilijk om een sportschool binnen te lopen als je denkt dat iedereen daar een beter figuur heeft. Planet Fitness richt zich specifiek op deze mensen. Het probleem is dat het binnenhalen en houden van deze mensen belangrijker is dan het resultaat dat ze bereiken.
Dit blijkt onder andere uit “Free pizza night”. Eens per maand kan men gratis pizzapunten krijgen bij Planet Fitness. Dat die pizza’s er doorheen vliegen, blijkt uit de cijfers. Meer dan drie miljoen pizza stukken worden er per jaar door de Planet Fitness leden naar binnen gewerkt (1). En voor de mensen die ‘s ochtends nog geen trek hebben in pizza, zijn er bagels.
Dit geeft een heel nieuwe betekenis aan het begrip “McDonaldisation of gyms” zoals de opkomst van grote fitnessketens wel eens genoemd is (3).
Eten terwijl je aan het trainen bent
Ik maakte geen grap toen ik zei: “Pizza eten terwijl je aan het trainen bent”. De directe aanleiding tot dit artikel is namelijk een filmpje dat ik onlangs op Facebook voorbij zag komen waarin een man met nogal wat overgewicht de back-extension oefening doet voor de onderrug. Niets mee aan de hand ware het niet dat hij zich vol aan het proppen is met (gratis?) pizza tijdens de oefening! Het is kenmerkend voor de instelling waarmee sommige leden Planet Fitness binnen lopen, maar vooral ook de cultuur in de “sportschool” waarin blijkbaar geen signaal wordt afgegeven dat dit niet bepaald optimaal is.
Niet squaten, niet deadliften, eigenlijk niets doen dat zwaar is
Een voordeel van de populariteit van Crossfit is dat het ertoe heeft geleid dat veel mensen die voorheen geen typische gewichtshef-oefeningen zouden doen (vooral vrouwen) nu met volle overgave hardcore oefeningen doen. Planet Fitness doet het tegenovergestelde. Alle hardcore oefeningen zijn verbannen want stel je voor dat je een oefening doet die iemand anders intimiderend vind. Niet squaten dus en geen deadlifts. Liever ook geen benchpress als je dit doet met serieuze gewichten. Sterker nog, in sommige vestigingen moet je behoorlijk moeite doen om krachttoestellen te vinden in de enorme ruimte die volgestampt zijn met cardio-apparatuur. Barbells (stangen) en dumbells zijn er vaak niet, al helemaal niet in de zwaardere gewichten.
Oh, wat de crossfitters betreft: Touwtjespringen is ook verboden. Dan krijgen mensen traumatische ervaringen aan hun tijd op het schoolplein toen ze niet mee mochten spelen. Dat denk ik tenminste, want hoe-de-f#ck kan touwtjespringen nou intimiderend werken? Volgens Planet Fitness heeft dit te maken met hun verzekering. Ja, touwtjespringen is inderdaad levensgevaarlijk! Ik denk dat er meer ongelukken gebeuren met mensen op een loopband (tot iedere youtubers groot vermaak) dan mensen die touwtjespringen.
Over het deadliften stellen ze dat dit niet wenselijk is omdat het “een powerlift oefening is en Planet Fitness richt zich op de ‘first time gym user’”
“De sportschool die geen sportschool is”
In de film “8 mile” van Eminem wordt hij gedist in freestyle rapbattles vanwege zijn arme komaf. Hij gebruikt dit in de finale van de film juist als wapen door dit feit zelf te benadrukken. Het management van Planet Fitness moest toen gedacht hebben: “Slim, doen we ook”.
Whe’re not a gym, whe’re Planet Fitness
Officiële slogan Planet Fitness
En daarmee slaan ze de hamer op zijn kop. Je kan dit met alle fatsoen geen sportschool noemen. Wat ze bovendien niet vermelden, is dat ze misschien niet de zogenaamde “nadelen” van een sportschool voorkomen, maar ook de resultaten die een “echte” sportschool biedt. Dit geldt natuurlijk niet voor iedereen. Er zijn genoeg mensen die als een soort “noodzakelijk kwaad” bij Planet Fitness trainen omdat ze gewoon spot goedkoop zijn ($10 per maand). Deze mensen die al ervaring hebben met trainen, hebben vaak geen externe motivatie nodig om hun doelen te bereiken.
De mensen echter op wie Planet Fitness zich richt, naar eigen zeggen “the first time gym users”, hebben deze externe motivatie juist vaak wel nodig. “Sportieve mensen” hebben meestal tijdens hun jeugd al geleerd zichzelf fysiek te pushen. Mensen die nooit actief geweest zijn en zich op hun dertigste bedenken dat ze toch iets aan hun overwicht moeten doen, hebben vaak veel moeite hiervoor de benodigde discipline op te brengen. Een trainer die je pusht en mensen om je heen die je hard ziet trainen en zichzelf in het zweet ziet werken, dat hebben velen nodig om zichzelf de juiste mentale instelling aan te leren.
Hoe hoog moet de lat?
Zelfs op de overdreven wijze waarop de dame in het voorgaande filmpje wordt aangemoedigd, zou ik liever zo getraind worden dan naar “the little-girl-gym across the street” te gaan (Planet Fitness). Je wilt toch resultaat, je wilt toch gepusht worden?
Ja en nee. Velen willen wel resultaat, maar willen niet gepusht worden. Het nadeel van “normale sportscholen” (waar tegenwoordig natuurlijk grote verschillen tussen zijn) is dat sommige mensen zich daar niet op hun gemak voelen. Dit kan als resultaat hebben dat ze er dan maar voor kiezen om niet te trainen.
Het andere uiterste is Planet Fitness waar je dan wel op je gemak voelt, maar nul aansporing krijgt, geen voorbeelden om je heen hebt ter motivatie, maar wel gratis pizza en bagels krijgt terwijl je probeert af te vallen.
Hiervoor “moet” je inschatten wat jij zelf nodig hebt én hier eerlijk in zijn. Je kan jezelf wel voor de gek houden met de illusie dat je goed bezig bent omdat je een sportschool bent ingelopen, maar als je er iets mee wilt bereiken, heb je er meer aan jezelf te dwingen echt te veranderen en ervoor te gaan.
Referenties
- http://finance.yahoo.com/news/free-pizza-helped-planet-fitness-145134780.html
- http://gawker.com/burn-planet-fitness-to-the-ground-1548050224
- http://article.wn.com/view/2014/04/23/McDonaldisation_of_gym_culture_spreading_fast_Study/
