Wanneer je als vrouwelijke atleet ‘niet vrouwelijk genoeg’ bent en daardoor een oneerlijk voordeel zou hebben, kan een bond je dan dwingen ‘minder mannelijk’ te zijn? Caster Semenya vindt van niet.
Inhoudsopgave
Caster Semenya
In een artikel over Daphne Schippers ging ik kort in op Caster Semenya. ‘Als je succes behaalt in de sport dan zullen de verdenkingen snel volgen.’ Dat was zo’n beetje de strekking van het verhaal. Het verhaal van Caster Semenya is echter niet het gebruikelijke ‘zal-wel-doping-gebruikt-hebben’ verhaal. Caster heeft niet gedronken van de toverdrank, ze is als baby in de ketel gevallen. Caster Semenya is geboren met een afwijking waardoor ze drie keer zo veel testosteron aanmaakt als andere vrouwen.
De door de internationale atletiekfederatie (IAAF) afgedwongen sekstest heeft aangetoond dat ze toch echt een vrouw is. Haar testosteron-waarden zijn echter eerder vergelijkbaar met die van een man. Vrouw of niet, dat zou een oneerlijk voordeel bieden.
Gedwongen testosteron te verlagen
Onlangs werd in de Volkskrant een artikel gewijd aan de Zuid-Afrikaans atlete wiens prestaties en persoon omstreden zijn sinds haar snelle rise to fame. Erik van Lakerveld beschrijft daarin de discussie die gevoerd is over de meerwaarde van zo’n hoge testosteronspiegel [1].
Een eerdere regel voor de maximale hoeveelheid testosteron werd bestreden en ingetrokken. Op basis van de laatste bevindingen wilt de IAAF nu toch een bovengrens op testosteron opleggen aan vrouwen.
De mondiale atletiekfederatie wil opnieuw een testosteronlimiet instellen. Te veel testosteron zorgt volgens de IAAF voor oneerlijke concurrentie, ook als atletes van nature veel aanmaken.
Bij vrouwen ligt het testosterongehalte gemiddeld tussen de 0,5 en 2,5 nanomol per liter bloed, bij mannen tussen de 7,7 en 29,4 nanomol. De IAAF wil de limiet voor testosteron op 5 nanomol stellen. De eis moet gaan gelden voor wedstrijden van 400 meter tot 1.500 meter.
Vrouwen die van nature boven de limiet uitkomen, zullen worden gedwongen medicijnen te nemen om hun testosteronspiegel omlaag te brengen.
-Volkskrant
Mensenrechtenschending
Van Lakerveld gaat vervolgens in op de mogelijke implicaties voor de rest van de sportwereld en het verzet tegen de geplande regels. ‘Mensenrechtenschending’. Zo wordt onder andere gesteld dat ‘de regels negatieve stereotypen en stigma’s bevestigen dat de vrouwen die het betreft geen vrouwen zouden zijn’ [2].
Caster Semenya zelf verweert zich (aldus het artikel) vooral omdat zij en anderen toch uitgaan van een behaald voordeel door de hoge testosteron-waarden. Die geschatte 5 tot 7 seconden op de 800m wilt ze toch echt niet inleveren.
Wat is oneerlijk?
Persoonlijk vind ik het een zeer lastige zaak. Het is begrijpelijk dat hierover de meningen sterk zullen verschillen omdat de onderliggende vraag zelf al subjectief is: Wat is oneerlijk?
In iedere sport zijn er aangeboren verschillen. Welke verschillen we accepteren en welke we oneerlijk vinden, is niet bepaald consequent. We vinden het verschil tussen man en vrouw in de meeste sporten te groot om ze tegen elkaar te laten strijden. We vinden het oneerlijk om iemand van 120kg te laten boksen met iemand van 60kg. Maar we vinden het niet erg om iemand van 1,70m te laten basketballen tegen iemand van 2,31m.
We vinden het ook niet oneerlijk dat sprinters zo goed kunnen sprinten omdat ze uitzonderlijk veel supersnelle spiervezels in de benen hebben. Als een zwemmer de perfecte verhoudingen blijkt te hebben om te zwemmen dan nemen we hem dat ook niet kwalijk. We bewonderen het eerder.
Zoals je in de bovengenoemde testosteron-waarden van mannen kunt zien, kunnen hier ook grote verschillen in zitten. Maar dat accepteren wel als genetisch geluk of pech. Niet als een oneerlijk onderscheid.
Wat is eerlijk?
Eerlijk in de meeste pure vorm zou zijn wanneer we allemaal als gelijke klonen ter wereld waren gekomen in een gelijke omgeving. Als we allemaal de toegang hadden tot dezelfde faciliteiten. Wanneer succes alleen nog maar bepaald zou worden door inzet, motivatie, discipline etc.
Het zou ook een saaie boel worden. We zijn juist gefascineerd door de ‘freaks of nature’ de mensen die er met kop en schouders bovenuit steken.
Maar als zo’n genetisch voordeel ervoor zorgt dat je als vrouw teveel op een man lijkt dan vinden sommigen dat dus ‘niet eerlijk’. Ik weet niet wat ik daarvan moet vinden.
Referenties
- volkskrant.nl/sport/is-olympisch-kampioen-caster-semenya-vrouw-genoeg-een-juridisch-gevecht-over-testosteron-en-gouden-medailles~b67c211a/
- theguardian.com/sport/2018/jul/26/human-rights-watch-iaaf-testosterone-limit-discrimination
