In de jaren 70 stonden Mike Mentzer en Arnold Schwarzenegger recht tegenover elkaar. Zowel op het podium als in discussies over de beste trainingsmethode om spiermassa te ontwikkelen: HIT vs. Weider system. Tot op de dag van vandaag wordt er gediscussieerd over wie de winst verdiende, wederom zowel wat betreft op het podium als in de discussies.
Mike Mentzer (November 15, 1951 – June 10, 2001)
Arnold Schwarzenegger heeft waarschijnlijk meer gedaan voor de populariteit van bodybuilding dan welke bodybuilder ooit. Hij gaf bodybuilding een gezicht dat de wereld aansprak en deuren opende voor andere bodybuilders. Jarenlang domineerde hij de sport tot en met zijn vertrek én comeback.
Het nadeel van zo’n periode van dominantie is dat de geschiedenis de neiging heeft mensen te vergeten die niet (veel?) minder imposant waren. Mensen zoals Mike Mentzer. Natuurlijk, de oude bodybuild-garde zal direct weten dat ik het heb over “Heavy Duty Mike”, maar een jongere generatie zal de naam vaak niet veel zeggen.
Mike deed op zijn 18e mee aan zijn eerste bodybuildwedstrijd. Van ’69 tot ’71 stond hij op het podium, maar daarna stopte hij enkele jaren met wedstrijden. In ’75 werd hij derde bij de Mr. America. In 1976 won hij de Noord-Amerikaanse kampioenschappen. Een week na die overwinning werd hij tweede bij de Mr. Universe die hij in ’77 zou winnen. Bij die winst was hij de eerste bodybuilder die een perfecte score had. Hierna werd hij professional en deed hij mee aan de Mr. Olympia in 1979, de meest prestigieuze prijs in bodybuilding. Hij won in de heavyweight klasse.
Wat was er in de jaren van afwezigheid gebeurd waarop Mike zo succesvol terugkwam?
Arthur Jones, de grondlegger van HIT en Nautilus apparatuur
Mike’s slechtste prestatie bij een wedstrijd ooit was jaren eerder, een tiende plaats bij de Mr. America in 1971. Dit verklaart mogelijk zijn keuze om enkele jaren geen wedstrijden te doen en new & improved terug te komen. Zijn aanwezigheid in ’71 noemde hij toch belangrijk voor zijn ontwikkeling als bodybuilder omdat hij daardoor trainer Arthur Jones ontmoette (uitvinder van de Nautilus fitness-apparatuur). Diens theorieën over High Intensity Training zou Mike Mentzer overnemen en naar eigen inzicht verbeteren.
Jones ontwikkelde HIT eind zestiger jaren. De belangrijkste aspecten hiervan waren goede, trage herhalingen en gecontroleerde vorm (vandaar de apparatuur), trainen tot failure met zware gewichten en tot slot korte en onregelmatige trainingen (wat betreft frequentie). Mentzer nam veel van zijn ideeen over. Degene die hem op Jones gewezen had, was namelijk Casey Viator die de Mr. America van 71 gewonnen had toen Mike tiende werd. Casey had erg goede resultaten verkregen onder begeleiding van Jones.
Mike had echter moeite met het gegeven dat je “infrequent” zou moeten trainen. Het aantal dagen dat Jones adviseerde was simpelweg de helft van het “Weider systeem” waarvan Jones vond dat er teveel dagen werd getraind. Dit vond Mike niet wetenschappelijk genoeg, het ideale aantal dagen wilde hij exact berekenen. Ook wat betreft het ideale aantal herhalingen ging Mentzer experimenteren met zijn eigen cliënten.
De opkomst van Hight Intensity Training (HIT) vs Weider System
Over HIT zijn hier al de nodige artikelen geschreven die uitleggen hoe je HIT in praktijk brengt. Hier gaat het me hier vooral om de historische context dus zal ik niet teveel ingaan op de details van HIT in de praktijk.
Toen Mentzer meedeed aan zijn eerste bodybuildwedstrijd in ’69 had Arnold Schwarzenegger al enkele keren de Mr. Universe gewonnen, zowel bij de amateurs als pro’s. Van 1970 t/m 1975 won Arnold de Mr. Olympia zes maal op rij waarmee hij de meest succesvolle bodybuilder ooit was. In 1975 stopte Arnold met bodybuilding, net toen Mike Mentzer weer mee ging draaien in het wedstrijdcircuit en Mr. America werd.
Arnold trainde zoals de meeste bodybuilders op dat moment vaak én lang. Arnold trainde meestal zes dagen per week, 2 uur per dag en 20 of meer sets per spiergroep. Dit systeem werd zo vaak door Joe Weider (o.a. mede-oprichter van de IFBB) verdedigd in één van zijn velen publicaties dat het al snel het “Weider system” werd genoemd [6].
Vandaag de dag wordt dat door velen als teveel gezien. Zo dacht Mike Mentzer er destijds op ingeven van Arthur Jones ook over. Hij vond dat de meeste bodybuilders overtrainden en daarmee progressie remden. Mike trainde zelf drie tot vier keer per week, een half uur per training en deed ongeveer 5 sets per spiergroep.
Zoals hierboven beschreven, verging het Mike Mentzer goed in de jaren ’75 tot ’79. Hij won de Mr. Universe en deed in ’79 voor het eerst mee aan de Mr. Olympia, het hoogst haalbare in de sport. In Arnold’s afwezigheid lagen de kansen voor de Mr. Olympia na ’75 weer open. Mike werd winnaar in de heavy weight klasse, wederom met een perfecte score.
Op dat moment had je bij de Mr. Olympia een klasse voor mannen die onder de 200 pond wogen en de zwaargewicht klasse voor zwaardere mannen. In beide klassen werd een winnaar aangewezen en daarnaast de overall winnaar van de Olympia. Mentzer won dus de heavy weight klasse, Frank Zane won in de 200-pond-klasse.Vaak was de winnaar in de heavy weight klasse ook de overall winnaar, maar in ’79 werd Frank Zane voor de derde maal op rij overall winnaar.
Hoewel hij de overall winst niet behaalde, was zijn resultaat op zijn eerste Mr. Olympia natuurlijk fantastisch. Mike kreeg dan ook steeds meer publiciteit en schreef meerdere artikelen en boeken waarin hij zijn HIT-methode promootte [1,2,3,4,5]. “Dat overdreven hoge volume waarmee de meeste bodybuilders trainden, beperkt hun spiergroei” zo stelde hij. De bodybuilders waarover hij sprak, reageerden hierop met de stelling dat Mike gewoon probeerde een slaatje te slaan uit zijn succes als bodybuilders met de verkoop van boeken.
HIT vs Weider System: Mike vs. Arnold
Arnold trainde dus met een dergelijk hoog volume, dus vaak trainen, lang trainen en heel veel sets per spiergroep [6]. De resultaten logen er niet om, zesvoudig Mr. Olympia en ster van de documentaire “Pumping Iron”. Mike was de “up and coming man”, de veelbelovende “rookie” (hoewel hij al meer dan tien jaar trainde) die bij zijn tweede deelname aan de Mr. O. de heavy weight klasse won. De klasse die Arnold daarvoor had gedomineerd.
Er waren dan ook twee kampen. Mensen die Arnold volgde enerzijds en anderzijds de mensen die wel wat zagen in de (van Arthur Jones overgenomen en aangepaste) ideeën van Mike.
“De comeback 1980”
Volgens sommigen was de “trashtalk” van Mentzer dan ook de reden dat Arnold na vijf jaar afwezigheid in 1980 besloot nog eenmaal deel te nemen aan de Mr. Olympia. Arnold en Mike gezamenlijk op het podium om uit te maken wiens methode beter was. Er waren echter meer redenen voor Arnold om mee te doen. Hij was net zeven weken aan het trainen voor zijn eerste grote rol in Conan the Barbarian en was in redelijk goede shape. Hij werd dan ook door meerdere mensen gevraagd of hij weer mee ging doen. Waarschijnlijk heeft dit hem ook doen nadenken over deelname.
Aanvankelijk vloog hij echter naar Australië om verslag te doen van de wedstrijd. Sinds zijn aankomst in Australië trainde Arnold in een sportschool aan Bondi Beach. Iedereen vond hem een erg goede shape hebben, vooral gezien het feit dat hij slechts zeven weken getraind had voor aankomst. Er werd rekening mee gehouden dat hij een gastoptreden zou verzorgen naast de andere grootheid, Reg Park.
Mike can never win the Olympia with a big gut
Op de dag van de wedstrijd zorgde Arnold echter voor ophef door aan te kondigen dat hij mee zou doen. Dit leidde tot de nodige bezwaren van andere deelnemers die vonden dat hij zich een maand eerder had moeten inschrijven zoals alle anderen (en hun kansen op overwinning zagen dalen). Ben Weider (samen met broer Joe, oprichter van de IFBB) belegde een vergadering met de deelnemers. Tijdens die vergadering zou er een verhitte discussie zijn geweest tussen Arnold en Mike waarbij ze bijna op de vuist gingen. Arnold zou gezegd hebben: “Mike can never win the Olympia with a big gut”. Uiteindelijk werd besloten dat hij mee mocht doen, zij het onder bezwaar van enkele aanwezigen.
Arnold sprak over de “gut”van Mika, maar was zelf niet in zijn beste vorm. Hetzelfde gold voor Frank Zane die niet lang daarvoor een ernstig ongeluk had gehad waar hij amper van hersteld was en wat veel massa had gekost. Dit gold echter niet voor Mike Mentzer die volgens velen juist een nog betere shape had dan het jaar daarvoor toen hij de zwaargewicht klasse won.
De uitslag van dat jaar zou de meest controversiële beslissing in bodybuilding ooit worden. Arnold won, Chris Dickerson werd tweede, Frank Zane werd derde, Boyer Coe pakte de vierde plaats en Mike…..? Mike Mentzer werd vijfde. Zodra de resultaten omgeroepen werden, hoorde je in de zaal roepen: “Fix! Fix!” Men dacht dat Arnold de titel om politieke redenen had gewonnen. Frank Zane zijn trofee kapot hebben gesmeten tegen een muur en Dickerson sprong boos van het podium. Mike Mentzer sprak van politieke spelletjes. Zowel Zane als Mentzer besloten de Olympia het jaar daarop te boycotten.
Mike is altijd bij het standpunt gebleven dat Arnold die dag niet had horen te winnen hoewel hij nooit hij gezegd dat hijzelf had moeten winnen. Uiteindelijk is het een jurysport en zal je dit soort discussies altijd houden. Arnold maakte handig gebruik van zijn enorme uitstraling en handige trucjes zoals hij steeds uit de lijn stappen waardoor meer aandacht op hem gericht werd. Zelfs toen ik ruim twintig jaar na dato de beelden van dat evenement voor het eerst zag in de documentaire “the comeback” , kon ik nog de opwinding voelen van het moment dat Arnold na vijf jaar weer voor het eerst op het podium stapte.
Dorian Yates neemt het HIT-stokje over
Mike Mentzer overleed in 2001 aan een hart-aanval. Zijn jongere broertje Ray die ook fanatiek bodybuilder was (o.a. Mr. America) en aan HIT deed, overleed twee dagen lager aan de ziekte van Berger. Voor die tijd had Mike het HIT-stokje al over gedragen aan Dorian Yates.
Begin 90-er jaren ontdekte Dorian Yates HIT. Mike begeleidde Dorian bij zijn eerste HIT-trainingen. Dorian zou vervolgens de Olympia zesmaal winnen van 1992 tot en met 1997. Dorian paste HIT echter weer op een andere manier toe. Hij deed nog minder herhalingen met nog meer gewicht en gebruikte meer momentum in zijn oefeningen om het gewicht omhoog te krijgen. Volgens Mentzer is dit dan ook de reden dat Yates uiteindelijk moest stoppen met wedstrijden door blessures. Toen ik wist dat ik Dorian dit jaar zou interviewen, had ik me voorgenomen hem hiernaar te vragen. Gezien het aantal interviews dat ik die dag deed en de verslaggeving van de wedstrijden was er echter weinig tijd en ben ik in de hectiek een aantal vragen vergeten te stellen waaronder die over HIT.
Dorian lijkt de laatste grote naam die HIT hanteerde. Dat hoeft echter niet veel te zeggen. De trainingsmethoden van de huidige pro bodybuilders zouden volgens sommigen gericht zijn op anabolen gebruikende mannen met enorme aanleg tot spiergroei. Voor “normale” stervelingen zou HIT geschikter zijn. In een volgend artikel zal ik dan ook HIT en de “traditionelere training” met hoger volume inhoudelijk onderling vergelijken om zo de voor- en nadelen van beide systemen te benoemen.
Bonnen
- Mike Mentzer Heavy Duty. Published 1993 by M. Mentzer
- Mike Mentzer Heavy Duty II: Mind and Body. Published 2002 by Mentzer-Sharkey
- Mike Mentzer. Mike Mentzer’s Complete Book Of Weight Training.Published February 1st 1983 by Quill
- Mike Mentzer, John Little. High-Intensity Training the Mike Mentzer Way. Published January 3rd 2003 by McGraw-Hill Companies(first published December 13th 2002)
- Mike Mentzer. Mike Mentzer’s High Intensity Training Program: Secrets to Building Muscles in Minutes. Published December 1st 1997 by Access Publishers Network
- “Mike Mentzer’s Last Interview”. Retrieved 10 September 2012.
