Het BMI, afkorting voor Body Mass Index, geeft weer of jouw lichaamsgewicht en lengte in een gezonde verhouding staan met elkaar. Een andere naam voor de BMI is de Quetelet Index, afkorting QI. Het BMI is een snelle en eenvoudige indicatie of jouw gewicht past bij jouw lengte. Het is alleen niet zo dat BMI een goede methode is om te meten of iemand daadwerkelijk gezond is, aangezien het te weinig rekening houdt met factoren als leeftijd, hoeveelheid spiermassa en hoeveelheid vetmassa. Indien jouw aanwezige spiermassa hoger is dan gemiddeld dan kan zich dat uiten in een te hoge BMI, maar dat betekent niet dat je ongezond bent. In dit artikel gaan we je wat meer vertellen over de geschiedenis en bedenker van de Body Mass Index en waar je de BMI kunt toepassen. Daarnaast hebben we een calculator van de BMI zodat jij snel je eigen BMI kunt berekenen.
Waar staat BMI voor?
Een van de bekendste termen om gewicht uit te drukken in lichaamslengte is de Body Mass Index, of beter bekend als BMI. Het is een index waarbij het lichaamsgewicht wordt uitgedrukt in verhouding tot de lengte van het lichaam. De berekening is vrij eenvoudig en daarom wordt het ook veelal toegepast:
Deel het lichaamsgewicht in kilo’s door de lichaamslengte in meters en deel die uitkomst nog eens door de lengte.
De indicatie wat deze index vervolgens weergeeft is een schatting of je kans loopt op gezondheidsrisico’s. Grofweg schets de BMI namelijk de hoeveelheid lichaamsgewicht. Een veel gemaakte fout is dat de Body Mass Index staat voor het vetpercentage, dat is zeker niet het geval. BMI geeft niet je vetpercentage weer. De Body Mass Index wordt ook wel queteletindex (afgekort QI) genoemd.
Geschiedenis van de Body Mass Index
De Body Mass Index is oorspronkelijk bedacht door de Belg Adolphe Quetelet in de 19e eeuw. Quetelet was van origine wiskundige en sterrenkundige maar had een bovengemiddelde interesse in statistieken met een sociaal karakter. Zo hield hij bij hoeveel mensen er maandelijks stierven in Brussel en had hij gedachtes over hoe de gemiddelde mens eruit zou zien. Op basis van die laatste gedachte is hij begonnen met zijn Quetelet Index, een snelle indicatie of iemand op basis van lengte en gewicht, te dun of te dik is. Pas later in 1972 werd de QI index omgedoopt tot het populaire BMI index.
Betekenis van de Body Mass Index
De betekenis van de Body Mass Index is beperkt doordat het alleen uitgaat van 2 variabelen: lengte en gewicht. Het belang van het berekenen van de Body Mass Index komt voort uit het feit dat mensen aan het einde van de 20ste eeuw steeds dikker werden. Op basis van een snelle BMI berekening kon bepaald worden of iemand te dun of te dik was voor zijn lengte. Een te hoge BMI kan leiden tot gezondheidsrisico’s. De uitkomsten van de BMI kunnen verdeeld worden over de volgende categorieen:
| Kleiner dan 18,5 | Ondergewicht |
| Tussen 18,5 – 25 | Normaal |
| Tussen 25 – 30 | Overgewicht |
| Tussen 30-40 | Obesitas |
| Groter dan 40 | Morbide Obesitas |
Zelf BMI berekenen
Wil je zelf de Body Mass Index berekenen? De Body Mass Index of BMI is een formule gebaseerd op lengte en gewicht die wereldwijd wordt gebruikt door gezondheidsprofessionals zoals personal trainers, doktoren, diëtisten, om iemands lichaamsgewicht te beoordelen. Om de BMI te berekenen hebben we een aantal gegevens van het lichaam nodig, namelijk geslacht, gewicht, leeftijd en lengte. Er is een verschil tussen mannen en vrouwen. Vrouwen hebben over het algemeen een hoger vetpercentage dan mannen. Daarnaast is de BMI index geldig voor volwassenen van 18 tot 70 jaar. Omdat niet elk mens hetzelfde is geld voor sommige groepen mensen van Aziatische afkomst een andere waarde qua grenswaarden. Zo geldt ook voor kinderen een andere grenswaarde. De verklaring is hiervoor dat deze een andere lichaamsbouw hebben. Indien er bij deze bevolkingsgroepen en kinderen ongezonde waarden vertoond worden kan men spreken van een verhoogd risico op gezondheidsklachten.
Je Body Mass Index getal geeft je een indicatie of je te licht, normaal, te zwaar of veel te zwaar bent. De BMI is een ruime graadmeter voor de gezondheidstoestand voor de gemiddelde persoon, inclusief hun totale lichaamsvetgehalte, en kan dienen als voorspeller van gezondheidsproblemen die worden veroorzaakt door het hebben van overgewicht en te dik zijn. In het kort, hoe hoger je BMI getal, hoe groter het risico dat je loopt om gezondheidsproblemen te krijgen.
Indien je waarde lager wordt dan 18 dan is het advies vaak om te proberen aan te komen in lichaamsgewicht. Wanneer de BMI tussen 18,5 en 25,5 ligt wordt dat vaak gezien als een gezonde index en wordt het vaak aanbevolen om dit gewicht te handhaven. De grensgevallen aan de bovenkant liggen rond de 30. Indien de BMI boven de 30 uitkomt is het advies vaak om te proberen af te vallen, omdat gezondheidsrisico’s zoals hartziekten, vaatziekten, hoge cholesterolwaarden dan om de hoek liggen.
Lees ook het artikel: de Body Mass Index is achterhaald
Definitie Body Mass Index
- Overgewicht is een te hoog lichaamsgewicht, inclusief vet, spier, botten en water.
- Obesitas, morbide obesitas en sterk overgewicht is een teveel aan lichaamsvet.
Een atleet of een gespierd persoon kan overgewicht hebben zonder obesitas te hebben.
BMI calculator
De Body Mass Index als gezondheidsindicator is helaas niet alleenzaligmakend. Met de BMI berekening is het bijvoorbeeld mogelijk om overgewicht te hebben, ook al ben je gespierd en heb je een laag vetpercentage. In dat geval is je vetpercentage een betere indicator.
De BMI is het gewicht van een persoon gedeeld door de lengte in het kwadraat: BMI = kg/m2. De waarden die je nodig hebt om je BMI uit te rekenen zijn:
- Je gewicht in kilogrammen
- Je lengte in meters (of centimeters, zie beneden)
Bijvoorbeeld, je bent 1.57 meter en 65 kilo zwaar. Je BMI is:
65 / (1.57 x 1.57) = 26
Het kan natuurlijk ook met centimeters. Dezelfde berekening is dan:
65 / ((157 x 157) x 10.000) = 26
Voor het gemak hebben we een eenvoudige BMI calculator op deze pagina gezet. Deze calculator gebruikt de tweede manier van berekenen, dus met centimeters.
[fcp-bmi-calculator]
Wat is een gezonde BMI
De overheid van de Verenigde Staten heeft in 1998 als gezond gewicht vastgesteld een BMI tussen de 20 en de 24.99. Een BMI tussen de 25 tot 29.99 wordt nu gezien als overgewicht.
Vanwege de beperkte calculatie is de Body Mass Index geen maatstaf voor je algehele gezondheid. Die BMI houdt geen rekening met spiermassa, vetmassa of botmassa. Omdat elk mens anders is gebouwd kan het gewicht ook op verschillende manieren samengesteld zijn. Wil je zeker weten of je lengte en gewicht in gecategoriseerd kunnen worden als gezond, dan kun je beter je vetpercentage meten. Het vetpercentage zegt meer over de hoeveelheid vetmassa dat je op je totale lichaam hebt.
Vroeger diende je je vetpercentage te meten aan de hand van diverse meetpunten, tabellen en een huidplooimeter. Tegenwoordig heb je electronische huidplooimeters die de berekening voor je doen. Dan hoef je alleen maar de huidplooien op te meten en de berekening naar je vetpercentage wordt voor je gedaan.
Overigens is de BMI gebasseerd op westerse lichaamstypen. Vaak zie je dat mensen die een Aziatische achtergrond hebben, hele andere BMI uitslagen krijgen dan Europeanen of Amerikanen. Het is niet gezegd dat daarmee hun gezondheid in mindere mate verkeert dan die van de Europeanen.
Okay, ik heb mijn body mass index berekend. Wat nu?
Je BMI getal zegt nog niet zoveel als je niet weet waar dat nummer voor staat. De officiële richtlijnen zijn als volgt (getallen wijken iets af tussen de sexen):
Classificatie van berekening body mass index
Obesitas Klasse 1 houdt in dat je veel te zwaar bent, het risico dat je als gevolg hiervan ziek wordt groot is, en dat je zeker 5 tot 10 procent gewichtsverlies nodig hebt.
Obesitas Klasse 2 houdt in dat het risico dat je als gevolg van het overgewicht ziek zeer groot is, en dat je hier zelfs aan kunt overlijden! Aangeraden wordt om contact op te nemen met de dokter.
BMI en gezondheidsrisico’s
Een hoge BMI houdt in dat je vatbaarder bent voor bepaalde aan je gewicht gerelateerde ziekten. Door je BMI te weten kan je hier iets aan doen, zodat je minder kans hebt om die ziekten te krijgen.
Een paar van die ziekten zijn:
- Hart- en vaatziekten
- Diabetes
- Onvruchtbaarheid (bij vrouwen)
- Incontinentie
De gezondheidsrisico’s gerelateerd aan je BMI zijn:
Beperkingen van de BMI
Ook wordt je lichaamsbouw niet meegenomen in de berekening, waardoor een kort maar zwaar gebouwd iemand met niet veel vet toch als te zwaar uit de BMI kan rollen.
De BMI is geen goede methode om de gezondheidstoestand te berekenen van:
- kinderen; de BMI berekening is gebaseerd op volwassenen
- atleten en bodybuilders; de berekening houdt geen rekening met spiermassa
- zwangere vrouwen: hebben meer vetmassa
- mensen boven de 65; een hogere BMI kan beter voor hen zijn om ziekten op te vangen
Een andere methode die goed werkt in combinatie met de BMI is de meting van de omtrek van het middel.
Nadelen BMI berekening
Natuurlijk zijn er bij het berekenen van BMI waardes ook nadelen. Een van de voor de hand liggende nadelen is dat er vanuit gegaan wordt dat elk lichaam hetzelde gebouwd is en dat vervolgens de waarde tussen lengte en gewicht aan kan geven of iemand een gezond gewicht heeft of last heeft van ondergewicht of overgewicht. Hier wordt voorbij gegaan aan specifieke groepen zoals sporters wiens lichaam zich kenmerkt door veel vetvrije spiermassa. Vaak hebben sporters volgens de BMI berekening last van overgewicht. Dit is natuurlijk absoluut niet juist en dat maakt een BMI meting voor sporters onnauwkeurig. Maar ook andersom kan het voorkomen. Mensen met een gezond gewicht kunnen volgens deze calculatie toch uitkomen op een uitkomst dat wijst op overgewicht. In een onderzoek dat in 2008 is gepubliceerd blijkt dat 25% van de mensen in een testgroep in een BMI calculatie uit zou komen met overgewicht als uitkomst. Met een lichaamsvetmeter bleek dit percentage hoger dan 40% te zijn. Dus wil je echt weten hoe gezond je gewicht is ten opzichte van je lengte, meet dan je vetpercentage met behulp van een lichaamsvetmeter.
Een ander nadeel van de BMI is dat er niet wordt gekeken naar de bouw van iemands lichaam. In een ander artikel hebben we de verschillende lichaamstypes, ectomorf, mesomorf en endomorf omschreven. Iemand met een ectomorf bouw kan veel vet hebben en volgens de BMI calculatie alsnog uitkomen op een gezonde score. En andersom kan het ook gelden voor een endomorf met weinig lichaamsvet, die kan alsnog uitkomen op een ongezonde score.
BMI bij ouderen
De BMI is een index die als richtlijn dient voor volwassenen tussen de 18 en 70 jaar. Er zijn voor mensen boven de 70 jaar andere waarden en daarom richtlijnen. Uit diverse onderzoeken is gebleken dat er een relatie ligt tussen de Body Mass Index en sterfte bij ouderen. Uitkomsten van deze onderzoeken wijzen erop dat de laagste sterfte bij ouderen optreed indien de BMI hoger ligt dan de BMI voor volwassenen. Dat zou kunnen betekenen dat er op latere leeftijd andere richtlijnen aangehouden dienen te worden.
Omdat bij ouderen veel verandereingen plaatsvinden in lichaamsbouw, vetpercentage en algehele gezondheid is een ander advies dan BMI op zijn plaats. De medische grondslag is dan ook om op gewicht te blijven en voldoende te bewegen om op die manier spiermassa te behouden. Afvallen is alleen te adviseren indien dit in overleg met de arts is goed bevonden.
Conclusie
Hierboven heb je kunnen lezen wat de geschiedenis en toepassing van de body mass index is. Het is een vrij simpele manier om te bepalen of je een gezond gewicht hebt of dat je ondergewicht of overgewicht hebt. Het is naast vanwege de simpliciteit ook een beperkte manier om je overgewicht te bepalen. Immers, het houdt geen rekening met zaken als botmassa, spiermassa en vetmassa. Om je gezondheid verder te onderzoeken is een BMI uitkomst alleen niet voldoende. Je zou daarom bij een ongewenste uitkomst van je BMI verder onderzoek moeten doen naar je vetpercentage en vetvrije spiermassa.
