Het effect van wiet bij fitness

Geschatte leestijd: 10 minuten

Welke invloed heeft wiet van de cannabis plant op je fitness prestaties zoals spierkracht en spiermassa? Wat doet het bijvoorbeeld met testosteron, cortisol en groeihormoon?

Wiet bij fitness

Vaak is een vraag in de sportschool aanleiding om een artikel te schrijven. Zo kreeg ik een tijd terug de vraag over de invloed van het gebruik van cannabis op het opbouwen van spiermassa. Behalve op deze vraag, leek het me ook handig in te gaan op de vraag welke invloed het, nog populairdere, genotsmiddel alcohol heeft op spiergroei. Tenslotte zal ik ook ingaan op de invloed van sex op spiergroei zodat we dan maar meteen alle pleziertjes behandeld hebben. In dit eerste deel behandel ik cannabis.

Cannabis ergolytisch of ergogeen?

Cannabis, Marihuana, wiet, jonko, wierie, ganja etc. staat grappig genoeg op de lijst van de door het WADA (World Anti-Doping Agency) en IOC verboden middelen [1]. Ik zeg “grappig” omdat de middelen op deze lijst normaal prestatieverhogend werken en om die reden als doping niet toegestaan worden. Cannabis echter werkt eerder prestatie-verminderend dan verhogend.

Niet voor niets zie je dat in de States medewerkers vaak door hun werkgever worden gecontroleerd op drugsgebruik, dus ook het gebruik van cannabis, omdat dit de productie zou verlagen en door verslechtering van motoriek en concentratie tot onveilige situaties kan leiden. Wel handig voor Afro-Americanen omdat die schijnbaar in staten waar niet gecontroleerd worden, minder snel aan de bak komen vanwege de aanname dat ze drugs gebruiken [2].

In dit opzicht is het dus een ‘ergolytisch’ middel wat wil zeggen dat het prestaties verslechtert en niet ergogeen, prestatieverhogend. De enige voordelen die worden genoemd in sportief opzicht is de mate waarin het tot ontspanning kan leiden en kan zorgen voor een betere nachtrust (slaap is bevorderend voor spiergroei). Onderzoek heeft echter nooit uitgewezen of en in welke mate dit sportieve prestaties zou bevorderen.

Toch vind je op de lijst van atleten die geschorst zijn wegens dopinggebruik meerdere sporters die enkele maanden tot jaren geschorst zijn omdat een metaboliet (stof waarin een andere stof kan veranderen) van THC, de werkzame stof, in hun bloed werd aangetroffen [3]. Niet omdat dit de prestaties zou verbeteren, maar simpelweg omdat het op de lijst van illegale middelen staat. Het is dan ook vooral verboden omdat het in strijd zou zijn met “the spirit of sport”. Dat vind ik persoonlijk onzin.

Mag ik niet zelf uitmaken of ik ter ontspanning een joint rook in plaats van een biertje te drinken als beide mijn prestaties niet oneerlijk verbeteren ten opzichte van anderen? Ik zou niet rustig een splif mogen opsteken en chillen op de bank omdat dit maanden later nog wordt aangetroffen in mijn bloed, maar wel straalbezopen mijn deelname aan een Olympisch toernooi vieren op een boot en voor een half miljoen euro aan schade aanrichten [4]? Ok, natuurlijk wordt dit de Duitse hockeyploeg verweten vanwege de schade, maar met zuipen zelf heeft het IOC geen probleem.  Zolang je geen oneerlijk voordeel hebt ten opzichte van andere atleten lijkt drugsgebruik, net zoals dat van alcohol, mij een persoonlijke keuze.

Wiet roken en spieren

Maar goed, wiet en spieren dus. Als je praat over de invloed van cannabis op het menselijk lichaam moet je enkele zaken onderscheiden. Ten eerste het werkende bestanddeel THC (delta-9-tetrahydrocannabinol) van de overige  bestanddelen van cannabis (ongeveer 460 in totaal waarvan 60 cannabinoïden).

Hiernaast moet je onderscheid maken tussen het roken van marihuana of het eten en drinken ervan. Dit in verband met het verschil in biologische beschikbaarheid. Van gerookte cannabis komt maximaal 50% van de THC uiteindelijk in de bloedbaan terecht terwijl dit voor oraal ingenomen THC maximaal 20% is [5,6,7]. En als je dan kijkt naar de effecten van het roken dan moet je tevens rekening houden met de effecten van de tabak waarmee gemengd wordt wanneer er niet puur gerookt wordt. Op deze laatste effecten zal ik later ingaan in een artikel over de invloed van sigaretten op spiergroei. Hier zal ik vooral kijken naar de invloed van THC.

THC en testosteron

Er zijn veel verschillende meningen over het effect van THC op testosteron. In sommige onderzoeken lees je als resultaat dat het geen invloed heeft terwijl andere onderzoeken een daling van maar liefst 65% van testosteronniveau’s laten zien na toediening van THC.

Voordat ik hier op inga wil ik eerst twee onderzoeken noemen die in er op wijzen dat testosteron door THC in iedere geval zijn werk niet goed kan doen. In 1975 zagen onderzoekers al dat spiergroei in ratten veroorzaakt door toediening van testosteron, uitbleef wanneer ze ook THC kregen [9].

Cannabis extract administration in combination with testosterone propionate (TP) inhibited growth stimulation produced by TP alone. Anti-androgenic nature of the compound is suggested.

P.V. Dixit

Later onderzoek uit 1980 vond hiervoor een oorzaak in het feit dat THC en cannabinol (ander bestanddeel van cannabis) binden met de celreceptoren voor testosteron [10]. Hierdoor kan testosteron zijn werk niet meer doen in de cellen. Sterker nog, afbraakproducten van THC (metabolieten) zouden juist antagonistische werking hebben op deze receptoren.

In addition, other metabolites of Δ⁹-THC were also androgen antagonists. This data suggests that the anti-androgenic effects associated with marihuana use result, at least in part, from inhibition of androgen action at the receptor level.

V. Purohit -Walter Reed Army Medical Center

Eén verklaring voor dit verschil is dat er in sommige gevallen wordt gekeken naar de acute invloed, dus direct na inname, terwijl in andere onderzoeken is gekeken naar de effecten van langdurig gebruik waarbij dus niet persé direct na inname is gekeken naar het testosteronniveau. Zo is in een onderzoek door de universiteit van Freiburg in Duitsland het testosterongehalte van 66 pakistaanse mannen die langdurig en dagelijks marihuana rookten of dronken, vergeleken met die van een controlegroep van 41 mannen die geen cannabis gebruiken [9]. Zij vonden geen verschil in testosteron. Ook Amerikaanse onderzoekers kwamen tot dezelfde conclusie toen zij de testosteronniveau’s van 12 “casual users” en 15 “heavy users” bekeken voor, tijdens en na gebruik over een periode van 21 dagen [mendelson]. Zij troffen geen verschillen aan.

No statistically significant changes in plasma testosterone levels were observed during and after the smoking period as compared with the pre-smoking base-line levels.

J.H.. Mendelson, Harvard

Goed nieuws dus voor de gasten met een spaarkaart voor de coffeeshop. Weer een ander onderzoek uit 1983 echter toonde aan dat het roken van 1 joint het testosteron in mannen tot wel 24 uur kan verlagen. Een onderzoek uit 1984 toonde niet alleen een daling van testosteron, maar ook van prolactine en groeihormoon. Deze conclusies werden echter weer tegengesproken door een onderzoek uit 1989 onder 17 jonge mannen dat geen verlaging van testosteron toonde.

In een ander onderzoek werd er gekeken wat er direct gebeurt na toediening bij ratten [11]. Hierbij zagen de onderzoekers een daling van 65% die een uur duurde. Dezelfde onderzoekers konden geen duidelijke effecten zien bij chronisch gebruik. Zij hielden rekening met de mogelijkheid  dat dit kwam door gewenning aan de substantie. Het is daarom jammer dat in het geval van het onderzoek van de Duitsers onder Pakistaanse gebruikers onduidelijk is binnen welke termijn na het laatste gebruik het testosteron is gemeten. Het zou erg interessant zijn om te weten of ook in hun geval het testosteronniveau zoveel daalt binnen een uur na gebruik of dat dit door gewenning niet of in mindere mate het geval is.

Opvallend in het algemeen is dat het vooral studies op dieren zijn die een daling van testosteron tonen terwijl dat bij mensen niet of minder duidelijk is aangetoond en dat er vaak verschil is tussen acute effecten en effecten van chronisch gebruik. Duidelijker wordt het er hierdoor niet op. Ik heb nu slechts enkele van de onderzoeken genoemd. Zou je alle onderzoeken op een hoop gooien dan is de meest voorkomende conclusie dat de invloed van THC op mensen niet significant is, helemaal niet in chronische gebruikers. Het is naar aanleiding van bovenstaande echter  wel af te raden vlak voor een training een joint te roken.

THC en groeihormoon

Groeihormoon (Human Growth Hormone, HGH of GH) stimuleert groei dus ook spiergroei en de afgifte van groeifactoren (die ook groei stimuleren).  Groeihormoon wordt aangemaakt in de Hypofysevoorkwab (adenohypofyse). Het wordt gestimuleerd door Growth hormone releasing hormone (GHRH) en geremd door somatostatine. Meer GHRH betekent dus meer groeihormoon terwijl meer somatostatine zorgt voor een afname van groeihormoon. Onderzoek naar het directe effect van THC op groeihormoon onder ratten heeft aangetoond dat de hoeveelheid groeihormoon daalt doordat THC de aanmaak van somatostatine stimuleert. Het jammer dat de chronische effecten onder mensen nog niet onderzocht zijn omdat er dus duidelijk verschillen kunnen zijn tussen onderzoek naar acuut gebruik en chronisch gebruik en tussen dieren en mensen wanneer het gaat over de invloed van THC.

THC en verhoogde omzetting van testosteron in estradiol

Ook hier geen eenduidigheid. De reden waarom vaak is aangenomen dat THC ervoor zorgt dat het mannelijke testosteron wordt omgezet in het vrouwelijke hormoon estradiol komt onder andere door gevallen van gyneacomastie (“bitchtits”, vrouwelijke borstvorming bij mannen) onder gebruikers van cannabis. Gyneacomastie wordt vaak veroorzaakt door hoge niveau’s van estradiol die tot tumorvorming leiden in de borst. Een zeer kleinschalig onderzoek onder een drietal mannen met gynaecomastie toonde echter aan dat in deze gevallen de (verhouding tussen) testosteronniveau’s en estradiolniveau’s normaal waren [12]. Van (verhoogde) aromatisering, de omzetting van testosteron in estradiol, was dus geen sprake. Er zijn zelfs onderzoeken die aantonen dat THC de omzetting in estradiol verlaagt. Dit betekent niet automatisch dat cannabisgebruik niet tot gyneacomastie kan leiden. De structuur van het molecuul THC lijkt namelijk erg veel op die van estradiol waardoor rekening wordt gehouden met de mogelijkheid dat het de THC zelf is die voor gynaecomastie kan zorgen. In praktijk komen bekende gevallen van gyneacomastie door cannabisgebruik echter nauwelijks voor.

Cannabis en cortisol

Een andere opgevoerde reden om als bodybuilder geen cannabis te gebruiken, zou de katabole werking zijn. Katabool betekent dat het voedingsstoffen uit weefsel, zowel uit spieren als vet omzet in glucose om zo energie te leveren. Als bodybuilder wil je juist zorgen voor een anabool proces waarbij je je lichaam van voedingsstoffen voorziet waarmee je weefsel kunt bouwen. Een belangrijke veroorzaker van het katabole proces is het “stresshormoon” cortisol dat een signaal afgeeft om vet en eiwitten af te breken en om te zetten in glucose. Het genoemde onderzoek uit 1989 is ook hier interessant omdat het niet alleen aantoonde dat testosteron, maar ook de hoeveelheid cortisol ongewijzigd bleef. Dit zou dus niet bijdragen tot spierafbraak. Ook hier echter geen eenduidigheid. Een onderzoek uit 1986 toonde een acute stijging van cortisol aan [13]. Dit verschil werd echter weer niet gezien bij chronisch gebruik bij een ander onderzoek uit 1989 [14].

Psychische effecten cannabis op training en voeding

Spiermassa bouwen is een kwestie van voeding, training en rust. Waar velen cannabis gebruiken voor een betere rust kan de invloed op training en voeding juist negatief zijn. Vooral onregelmatige gebruikers ervaren bijvoorbeeld een “vreetkick” na het gebruik van cannabis. Helaas zorgt deze vreetkick er bij de meesten niet voor dat ze pasta met vis en brocoli gaan koken of een proteïneshake naar binnengooien, maar valt men vaker de snoep- en koekjespot aan voor snelle, eenvoudige suikers die meestal niet in die mate en op dat moment passen in het dieet. Sterker nog het eten van al die zoetigheid kan ervoor zorgen dat het ten koste gaat van de goede voeding waarin je dan later geen trek meer hebt. Deze vreetkick wordt waarschijnlijk veroorzaakt door de invloed van THC op de hypothalamus, het onderdeel van het limbische systeem van de hersenen dat o.a. het hongergevoel reguleert. Regelmatige gebruikers ervaren vaak het gevoel van “high worden” al helemaal niet meer, laat staan dat ze nog een vreetkick krijgen. Over het effect van een vreetkick (the munchies) is men het, je raadt het al, ook niet altijd eens. Er zijn studies die aantonen dat de totale calorie-inname hierdoor wordt verhoogt terwijl andere studies juist een afname zien.

Wat betreft training kan het suffe gevoel na het roken van een joint ervoor zorgen dat je helemaal niet gemotiveerd bent om voluit te trainen. Dit zogenaamde “amotivatiesyndroom” komt echter ook vooral voor bij mensen die niet vaak cannabis gebruiken. Onderzoek onder chronische “heavy users” in Costa Rica en Jamaica toonden dit amotivatiesyndroom niet aan [15].

Hoe je reageert op cannabis verschilt van persoon tot persoon en kan veranderen over de tijd. Bovendien kan THC je gemoedstoestand versterken. Ben je er helemaal klaar voor om zwaar te knallen in de gym dan kan het zijn dat je hier nog meer zin in krijgt terwijl een ander denkt “nah, nu effe niet”. Het is ook mogelijk dat je op deze manier jarenlang goed functioneert om vervolgens een zware psychose te krijgen.

Het effect van cannabis op de longen

Misschien niet een directe invloed op spiermassa, maar aangezien zuurstof één van de belangrijke leveranciers van energie is, is het handig als je kunt ademen. Op één punt na is men het er hier duidelijk over eens dat deze invloed negatief is.

Punt van discussie is de invloed op luchtwegen. Het ene onderzoek toont aan dat cannabis zorgt voor een verwijding van luchtwegen terwijl een ander onderzoek juist een verhoging van obstructies aan de luchtwegen toont. Wel is men het eens over de negatieve invloed van teer en koolmonoxide. Volgens onderzoek van de University of California levert één joint 5 keer zoveel koolmonoxide op als een sigaret [16]. Hierdoor is er minder zuurstof beschikbaar. Hetzelfde onderzoek toonde aan dat het roken van cannabis 3 keer zoveel teer oplevert als sigaretten. Een andere studie gaf aan dat een joint 5 tot 6 keer zoveel longbeschadiging oplevert als een sigaret.

We conclude that smoking marijuana, regardless of tetrahydrocannabinol content, results in a substantially greater respiratory burden of carbon monoxide and tar than smoking a similar quantity of tobacco.

T.C. Wu, University of California

Weer een ander onderzoek, tenslotte, toonde aan dat 1 joint de longcapaciteit evenveel verlaagt als 16 sigaretten. Het feit dat wietrokers 40% dieper inhaleren, helpt hierbij niet.

Conclusie

Wat in de onderzoeken naar de verschillende effecten van THC steeds terugkomt is het verschil in effect bij sporadische gebruik en chronisch gebruik. In alle gevallen, behalve de invloed op longen, is het effect op chronische rokers niet significant. Heel simpel gesteld zou je dus kunnen zeggen dat de invloed van THC op spiermassa klein is omdat het effect groot (maar tijdelijk) is wanneer je weinig gebruikt en dus per saldo ook niet veel uitmaakt, terwijl het effect bij veelvuldig, regelmatig gebruik juist weer klein is waardoor het per saldo ook weinig invloed heeft.

Voor het verhogen van je resultaten in de sportschool en voor de spiegel zal je dus waarschijnlijk veel meer bereiken door beter op zaken als voeding en training te letten dan door die gezelligheidsjoint in het weekend te laten liggen of te stoppen met gebruik in geval van een verslaving.

Toch is het natuurlijk verstandiger (en geloof me ik ben geen geitewollesokken-dragende-boomknuffelaar wanneer ik dit zeg) om het gewoon niet te doen, voor het effect op de longen maar ook om alle redenen die ik hier niet behandeld heb (invloed op chromosomen, vruchtbaarheid, infectie door schimmels etc.).

But then of course, the choice is yours      

Black Sheep

Referenties

1. wada-main-prod.s3.amazonaws.com/resources/files/wada-2015-prohibited-list-en.pdf
2. huffingtonpost.com/2014/05/07/hiring-discrimination_n_5276978.html
3. en.wikipedia.org/wiki/List_of_doping_cases_in_athletics
4. nujij.nl/sport/ordinair-duits-hockeyfeest-half-miljoen-schade.18670557.lynkx
5. Ohlsson A, Lindgren JE, Wahlen A, Agurell S, Hollister LE, Gillespie HK.Plasma delta-9 tetrahydrocannabinol concentrations and clinical effects after
   oral and intravenous administration and smoking. Clin Pharmacol Ther. 1980 Sep;28(3):409-16. PubMed PMID: 6250760.
6. Wall ME, Sadler BM, Brine D, Taylor H, Perez-Reyes M. Metabolism, disposition,and kinetics of delta-9-tetrahydrocannabinol in men and women. Clin Pharmacol
   Ther. 1983 Sep;34(3):352-63. PubMed PMID: 6309462.
7. Cannabis-med.org/data/pdf/2001-03-04-8.pdf
8. Mendelson JH, Kuehnle J, Ellingboe J, Babor TF. Plasma testosterone levels
   before, during and after chronic marihuana smoking. N Engl J Med. 1974 Nov 14;291(20):1051-5. PubMed PMID: 4415097.
9. Dixit VP, Lohiya NK. Effects of Cannabis extract on the response of accessory sex organs of adult male mice to testosterone. Indian J Physiol Pharmacol. 1975 Apr-Jun;19(2):98-100. PubMed PMID: 1158438.
10. Purohit V, Ahluwahlia BS, Vigersky RA. Marihuana inhibits dihydrotestosterone binding to the androgen receptor. Endocrinology. 1980 Sep;107(3):848-50. PubMed PMID: 6249575.
11. Todd T. Brown, MD, and Adrian S. Dobs, MD, MHS. Endocrine Effects of Marijuana. Journal of Clinical Pharmacology, 2002;42:90S-96S
12. S.O. Olusi. HYPERPROLACTINÆMIA IN PATIENTS WITH SUSPECTED CANNABIS-INDUCED GYNÆCOMASTIA The Lancet. Volume 315, Issue 8162, 2 February 1980, Pages 255
13. Cone EJ, Johnson RE, Moore JD, Roache JD: Acute effects of smoking marijuana on hormones…Pharmac Biochem Behav 1986;24:1749-1754
14. Dax et al. The effects of THC on hormone release….J Steroid Biochem 1989;34:263-270
15. David F. Duncan Department of Health Education Southern Illinois University, Carbondale. Lifetime Prevalence of “Amotivational Syndrome”, Among Users and Non-Users of Hashish. Psychology of Addictive Behaviors 1987, Vol. 1, No. 2, 114-119 ISSN 0893-164X, Society of Psychologists in Addictive Behaviors
16. Wu TC, Tashkin DP, Djahed B, Rose JE. Pulmonary hazards of smoking marijuana as compared with tobacco. N Engl J Med. 1988 Feb 11;318(6):347-51. PubMed PMID: 3340105.