Whey hydrolisaat van Body en Fit review

Geschatte leestijd: 10 minuten

Over veel, zo niet de meeste, supplementen ben ik niet bepaald lovend. In veel gevallen blijkt objectief wetenschappelijk onderzoek de beweringen van de fabrikanten namelijk niet te staven. Als een supplement echter wel een grote toegevoegde waarde lijkt te hebben, mag dat dan ook wel eens benadrukt worden. Vandaar dat ik nu inga op de gehydroliseerde whey proteïne van Optipep ondanks dat ik het onderwerp gehydroliseerde proteïne al behandeld heb in een review van PeptoPro.

Niet voor niets zo blijkt gezien er toch echt belangrijke verschillen lijken te zijn. De gehydroliseerde whey van Optipep die Bodyenfitshop verkoopt, heeft een veel lagere hydrolisatiegraad dan het PeptoPro van DSM dan Bodyenfit ook aanbiedt. Dit lijkt de aanzienlijk hogere prijs van PeptoPro te rechtvaardigen, maar leidt meteen tot de vraag of er nog een voordeel is ten opzichte van de (iets) goedkopere “normale” whey proteïne.

Gehydroliseerde whey proteïne

Ik heb vorig jaar een zeer uitgebreide review geschreven over PeptoPro, de gehydroliseerde caseïne-proteïne van DSM, aangeboden door Bodyenfitshop. In dat artikel ben ik uitvoerig ingegaan op gehydrolyseerde proteïne: Wat is het, wat is het voordeel, hoe werkt het, wat zeggen de onderzoeken etc. etc. In dit huidige artikel zal ik de achtergrond van gehydroliseerde proteïne dan ook alleen nog even kort weergeven. Wil je hier de uitgebreide uitleg over lezen, ga dan eerst naar het artikel over PeptoPro.

Ik zal verder vooral ingaan op de verschillen tussen de gehydroliseerde caseïne van DSM die ik toen behandelde en de gehydroliseerde whey-proteïne Optipep van het Ierse Carbery (eveneens aangeboden door Bodyenfit) die ik onlangs hiertoe kreeg toegezonden. Een groot voordeel voor mij is dat ik ook de onderzoeken naar specifiek de gehydroliseerde whey van Optipep destijds aan bod heb laten komen dus dat scheelt weer een hoop gezoek naar de juiste onderzoeken. Althans dat dacht ik tot ik er achter kwam dat er meerdere varianten van  Optipep zijn.

Di- en tripeptiden: Snelste opname van aminozuren

Wanneer je proteïnen inneemt, worden de lange ketens van aminozuren waaruit deze bestaan in de maag en dunne darm afgebroken. Dit resulteert in losse aminozuren, maar ook in ketens van verschillende lengtes. Zo kunnen deze worden afgebroken tot ketens bestaande uit twee aminozuren (dipeptiden), drie aminozuren (tripeptiden) of meer (tetrapeptide, pentapeptide etc).

Vooral de di- en tripeptiden zijn bijzonder vanwege de hoge snelheid waarmee de aminozuren in deze worden opgenomen in het bloed. Een hoge opnamesnelheid is vooral van belang na of tijdens de training wanneer je snel aminozuren nodig hebt als bouwstenen voor de spieren. Enerzijds om meer spiermassa te kunnen bouwen, anderzijds om afbraak van bestaande spiermassa te beperken [1,2]. Diverse onderzoeken hebben aangetoond dat de di- en tripeptiden sneller worden opgenomen dan losse aminozuren én langere ketens van aminozuren [3 tm 11]. In de grafiek rechts zie je de verschillen in de opnamesnelheid van losse aminozuren, di- en tripeptiden en tetrapeptiden (keten van vier aminozuren) zoals vastgesteld in een onderzoek uit 1977 [11].

“Peptide-carrier-system”

De reden dat de ketens van twee en drie aminozuren sneller worden opgenomen, is wegens het zogenaamde peptide-carrier-system [5,11]. Voedingsstoffen kunnen op verschillende manieren verplaatst worden in het lichaam. Van losse aminozuren, di- en tripeptiden en langere ketens blijkt dat deze niet op dezelfde manier getransporteerd worden. Di- en tripeptiden worden via het peptide-carrier-system verplaatst dat sneller is dan het transport van de losse aminozuren en langere ketens [12 tm 16].

Stel je een fabriek voor met twee lopende banden. De snelste lopende band is die waar ketens van twee en drie aminozuren op passen. Die bereiken dus als eerste hun bestemming. Losse aminozuren worden via een tragere band verplaatst. Langere ketens moeten eerst worden afgebroken tot ketens van maximaal drie aminozuren om op de snelle band te mogen. Hoeveel tijd dit afbreken duurt, hangt af van de lengte van de keten. Zolang deze niet langer is dan zes aminozuren zullen deze inclusief afbraaktijd toch nog sneller aankomen via de snelle band dan de losse aminozuren die direct op de tragere band gingen [11].

Behalve dat de aminozuren sneller aankomen in het bloed, komen ze daar ook aan in grotere hoeveelheid doordat minder verloren gaat tijdens het transport langs o.a. de maag, milt en lever [3,5,17].

Hydrolisatie: Het proces

Het afbreken in kortere ketens gebeurt normaal gesproken in het lichaam door een enzym genaamd protease-enzym, andere namen zijn peptidase en proteinase. Feitelijk zijn er verschillende soorten van dit enzym die allen op verschillende plekken in de keten van aminozuren de verbinding verbreken.

Bij gehydroliseerde proteïne is dit enzym van tevoren al toegevoegd aan de proteïne zodat dit proces al plaatsvindt voordat de proteïne wordt ingenomen. In dit opzicht lijkt het op lactose-vrije melk waaraan een enzym wordt toegevoegd dat normaal gesproken in ons lichaam de lactose afbreekt (maar niet of minder bij mensen met een lactose-allergie). Net zoals bij lactose-vrije melk heeft dit wel impact op de smaak. De mate waarin de smaak wordt aangetast, hangt o.a. van de hydrolisatiegraad.

Hydrolisatiegraad onbekend?

Een zeer belangrijk punt bij het waarderen van gehydroliseerde proteïne is de zogenaamde hydrolisatiegraad. Als je een pot  gehydroliseerde proteïne koopt, is namelijk niet alle proteïne daarin opgeknipt in ketens van twee en drie peptiden. De hydrolisatiegraad geeft aan welk percentage van de verbindingen tussen de aminozuren verbroken is door het enzym. Hoe hoger de hydrolisatiegraad hoe hoger dus het aantal di- en tripeptiden.

DSM is er met PeptoPro trots op dat het gelukt is om een hydrolisatiegraad van 28-30 procent te bereiken en toch een acceptabele smaak te bewaren. Bij de introductie van de eerste versie als officiële sportdrank van de Nederlandse Olympische ploeg in 2004 in Athene, werd de smaak nog te bitter bevonden door veel atleten.

De hydrolisatiegraad van 28-30 procent zou bij PeptoPro resulteren in een product met 85% caseïne proteïne waarvan 7,5% bestaat uit vrije aminozuren, 8,5% uit dipeptides en 39% uit tripeptides.

Ik had vorig jaar tijdens het schrijven over PeptoPro het probleem dat ik deze hydrolisatiegraad nergens in officiële bronnen van DSM terugvond.  Ook de website van Carbery levert dezelfde problemen als die van DSM. Eén pagina lijkt tot meer informatie te leiden (“enter de Optipep zone!”), maar leidt vervolgens tot een niet werkende pagina.

Dat is erg jammer want de hydrolisatiegraad bepaalt grotendeels de waarde van het product. Je betaalt nu ongeveer 4 keer zoveel voor Pepto Pro als voor bijvoorbeeld Whey Perfection (Bodyenfitshop prijzen). Vier keer zoveel voor een product waarvan “slechts” 30% bewerkt is. Dan wil je er wel vanuit kunnen gaan dat het tenminste ook echt 30% is. Gisteren heb ik dan ook via Bodyenfitshop officiële documentatie van DSM van de test van een batch ontvangen waaruit blijkt dat de hydrolisatiegraad 27,9% is. In lijn dus met de 28-30 procent die verkopende partijen hierover aangeven.

Ook met de whey hydrolisaat Optipep van Carbery Foods had ik een vergelijkbaar, zelfs groter probleem. In tegenstelling tot bij Pepto Pro vermeldt Bodyenfitshop op hun site niets over de hydrolisatiegraad. Dus zoek ik naar officiële bronnen van Carbery waar ik het volgende aantref [20]:

Optipep 90 DH 4 Instant is an enzyme hydrolysed Whey Protein Isolate providing a high quality source of peptides. It is lightly
hydrolysed offering a low bitter flavour profile and is suitable for use in enhanced nutritional and functional applications.

Met verder in de tekst:

Degree of Hydrolysis (%) 4.0 ± 2 

Vier procent!? Daar schrok ik nogal van. O.a. gezien ik in het artikel over Pepto Pro schreef dat ik zelf waarschijnlijk zou kiezen voor Whey Hydrolisaat van Bodyenfit/Optipep omdat deze goedkoper is en de onderzoeken niet overtuigend genoeg waren in het voordeel van Pepto Pro. Met 4% tegenover 28% zouden ze echter totaal niet vergelijkbaar zijn, hoewel dat wel het grote prijsverschil zou verklaren. Voor de 4% zou dus volgens bovenstaand citaat gekozen zijn in verband met de smaak terwijl DSM dat dus op andere wijze heeft opgelost.

Toen ik echter opnieuw het onderzoek uit mijn vorige artikel na las dat normale whey met whey hydrolisaat vergeleek , bleek dit te gaan om Optipep 80tm [19]:

…subjects ingested whey protein isolate (WPI; Isolac®, Carbery Food Ingredients, Ireland) or whey protein hydrolysate, 30% DH (WPH; Optipep 80™, Carbery Food Ingredients, Ireland.

O. Power, University of Limerick

Inmiddels is mij ook uit andere bronnen (niet die van Carbery zelf) duidelijk dat Carbery een range heeft van Optipep-producten variërend in hydrolisatiegraad van 4% tot 40% [21,22]. Ook zijn sommige “normale hydrolisaten” (de zogenaamde “80-serie”) terwijl anderen worden gemaakt met gehydroliseerde whey isolaat (de zogenaamde “90-serie”). De isolaat-versie is net zoals normale whey-isolaat gefilterd en bevat daardoor een hoger percentage whey proteïne (zo’n 90%) dan de niet-isolaat die zo’n 80% whey proteïne bevat.

Hydrolisatiegraad whey hydrolisaat Optipep 4% [update]

Een paar dagen na publicatie van dit artikel heb ik van Bodyenfitshop de informatie gekregen dat de hydrolisatiegraad van de verkochte whey hydrolisaat 4% is. De verstrekte tekst lijkt dezelfde als die ik hierboven toonde uit onderzoek, dezelfde hydrolisatiegraad van 4% met dezelfde mogelijke afwijking.

Hiermee is dus bevestigd dat dit de versie is die Bodyenfit verkoopt. Het verklaart het enorme prijsverschil ten opzichte van PeptoPro dat dus een veel hogere hydrolisatiegraad heeft.

Negatieve onderzoeken naar gehydroliseerde whey met een kanttekening

Zijn er alleen maar positieve geluiden over hydrolisaten? Nee.

Er zijn twee onderzoeken geweest die whey vergeleken met whey hydrolisaat en zagen dat de aminozuren na inname van whey sneller werden opgenomen dan die uit het hydrolisaat [18,19].

In één geval werd hiervoor een whey hydrolisaat van Dairy Farmers gebruikt waarbij in het onderzoek niet vermeld is wat de hydrolisatiegraad was. Zonder deze te weten, heeft het geen zin iets te zeggen over de uitkomsten van dit onderzoek.

In een tweede geval echter werd dus specifiek de Optipep 80tm genoemd met een hydrolisatiegraad van 30%. Ook in dit onderzoek werd na inname van “gewone whey” de hoeveelheid aminozuren in het bloed sneller verhoogd.

Let op! In beide gevallen  staat echter niet vast in hoeverre de gemeten aminozuren daadwerkelijk uit de ingenomen proteïne kwamen of uit afbraak van proteïne die zich reeds in de spieren bevond. Door niet met zogenaamd “gelabelde aminozuren” te werken, kon dit onderscheid niet gemaakt worden.

Persoonlijke mening: Whey (hydrolisaat) of Pepto Pro

Persoonlijk effect

Nu ik beiden gebruikt heb, kan ik mezelf weer dezelfde vraag stellen. Whey hydrolisaat of Pepto Pro? Je mag je afvragen waarom ik het daarvoor eerst gebruikt moest hebben terwijl ik normaal mijn mening altijd baseer op onderzoeken in plaats van eigen ervaring. Eigen ervaring zegt namelijk niet zoveel. Ik ben slechts één persoon met al mijn veranderende omstandigheden. Wat ik merk of niet merk, kan ik dus nooit aan een supplement toeschrijven al is het alleen maar omdat ik er meestal meerdere tegelijk gebruik.

Daarom beschrijf ik normaal alleen gebruiksgemak in dit opzicht. Zaken als smaak en klonterigheid bijvoorbeeld. Bij de review van PeptoPro brak ik met deze regel omdat het me gewoon echt opviel dat ik aanzienlijk sterker was geworden en ik dit toch wilde melden. In het geval van de whey hydrolisaat kan ik zeggen dat ik deze effecten niet merk. Nogmaals dat hoeft niets te zeggen. Misschien heb ik bijvoorbeeld slechter gegeten of geslapen of daarnaast andere supplementen gebruikt dan de vorige keer.

Makkelijke keuze door hydrolisatiegraad:

De vraag leek moeilijk totdat ik gisteren de informatie ontving waaruit de lage hydrolisatiegraad bleek. Ik vond de whey hydrolisaat Optipep ook al een stuk minder bitter. Ik proef wel wat bitterheid, maar niet vergelijkbaar met de Pepto Pro. Nu kon dit zijn omdat Carbery er (meer dan DSM) in geslaagd was om de smaak, ondanks een hoge hydrolisatiegraad acceptabel, te houden zoals vermeld op de site van Bodyenfitshop. Het laatste blijkt dus het geval zoals ik in de eerdere versie van dit artikel al vermoedde.

Dus whey, whey hydrolisaat van Optipep of Pepto Pro als snelste proteïne?

Wat dat betreft, blijft mijn conclusie in het artikel over Pepto Pro ongewijzigd. Met een hydrolisatiegraad van 27,9%  vs. 4% is Pepto Pro dus duidelijk de winnaar. Dit vertaalt zich echter ook in een drie keer zo hoge prijs. Het prijsverschil tussen Optipep en normale whey is klein dus daar kan je je geen buil aan vallen, maar of die 4% nou de moeite waard is.

Kortom: Je lijkt te krijgen waarvoor je betaalt. Wil je het “beste” wat betreft opnamesnelheid dan lijkt Pepto Pro nog steeds “the way to go”, maar daar betaal je dan ook de hoofdprijs voor (althans, bij Bodyenfit meestal wel een stuk goedkoper dan elders). Als top-atleet zou ik me deze keuze kunnen voorstellen zoals de Olympiërs die het als officiële sportdrank kregen.

Als “Kenneth de hobbybuilder” denk ik dat ik het toch maar bij de goede, oude vertrouwde whey houdt omdat ik persoonlijk altijd na de training en daarbuiten zou kiezen voor een mix van snelle en trage proteïne. Om én spiergroei te stimuleren wil ik de snelle proteïne én om spierafbraak te beperken juist de trage proteïne [ 24,25]. Hiervoor is de “Perfect Protein” van Bodyenfit mijn favoriet gezien de prijs. Deze bevat whey en caseïne in de verhouding 80-20. Boden ze voor eenzelfde of iets hogere prijs gehydroliseerde whey in combinatie met caseïne aan dan vond ik dat waarschijnlijk vergelijkbaar. Je kan eenzelfde combinatie natuurlijk ook zelf samenstellen.

Overigens bevat de normale whey van B&F ook gehydroliseerde proteïne, maar gezien we niet weten hoeveel en wat hier dan van de hydrolisatiegraad is, kan de toegevoegde waarde hiervan niet bepaald worden.

Referenties

1. van Loon LJ, Saris WH, Verhagen H, Wagenmakers AJ. Plasma insulin responses after ingestion of different amino acid or protein mixtures with carbohydrate. Am J Clin Nutr. 2000 Jul; 72(1):96-105.
2. Morifuji M, Sakai K, Sanbongi C, Sugiura K. Dietary whey protein downregulates fatty acid synthesis in the liver, but upregulates it in skeletal muscle of exercise-trained rats.Nutrition. 2005 Oct; 21(10):1052-8
3. Anssi H Manninen. Protein hydrolysates in sports nutrition. Nutrition & Metabolism 2009, 6:38 doi:10.1186/1743-7075-6-38
4. FitzGerald RJ, O’Cuinn G. Review Enzymatic debittering of food protein hydrolysates.Biotechnol Adv. 2006 Mar-Apr; 24(2):234-7.
5. Manninen A H. Protein hydrolysates in sports and exercise: a brief review. J Sports Med Sci 2004. 360–63.63.
6. Grimble GK, Rees RG, Keohane PP, Cartwright T, Desreumaux M, Silk DB. Effect of peptide chain length on absorption of egg protein hydrolysates in the normal human jejunum.Gastroenterology. 1987;92:136–42.
7. Grimble GK: The significance of peptides in clinical nutrition. Annu Rev Nutr 1994a, 14:419-47.
8. Grimble GK, Guilera Sarda M, Sesay HF: The influence of whey hydrolysate peptide chain length on nitrogen and carbohydrate absorption in the perfused human jejunum. Clin Nutr 1994b, 13:46.
9. Grimble G K. Mechanisms of peptide and amino acid transport and their regulation. In: Furst P, Young V, eds. Proteins, peptides and amino acids in enteral nutrition. Basel: Karger and Nestec, 2000. 63–88.88.
10. Raimundo AH, Grimble GK, Rees RG, Hunjan MK, Silk DBA: The influence of fat and carbohydrate on absorption of partial enzymatic hydrolysates of casein in normal human jejenum. Gastroenterology 1988, 94:A988.
11. Siamak A. Adibi and Emile L. Morse. The Number of Glycine Residues Which Limits Intact Absorption of Glycine Oligopeptides in Human Jejunum. J Clin Invest. 1977 November; 60(5): 1008–1016. doi: 10.1172/JCI108851
12. Monchi M, Rérat AA: Comparison of net protein utilization of milk protein mild enzymatic hydrolysates and free amino acid mixtures with a close pattern in the rat. J Parenter Enteral Nutr 1993, 17:355-63.
13. Adibi, S. A. 1975. Dipeptide absorption and hydrolysis in human small intestine. In Peptide Transport in Protein Nutrition. American Elsevier Publishing Co., Inc., New York. 147-166.
14. Adibi, S. A. 1976. Intestinal phase of protein assimilation in man. Am. J. Clin. Nutr. 29: 205-215.
15. Matthews, D. M., and S. A. Adibi. 1976. Peptide absorption. Gastroenterology. 71: 151-161.
16. Matthews, D. M. 1975. Intestinal absorption of peptides. Physiol. Rev. 55: 537-608.
17. Stoll B, Burrin DG: Measuring splanchnic amino acid metabolism in vivo using stable isotopic tracers. J Anim Sci 2006, 84(Suppl):E60-72.
18. Farnfield MM, Trenerry C, Carey KA, Cameron-Smith D: Plasma amino acid response after ingestion of different whey protein fractions. Int J Food Sci Nutr 2008, 8:1-11
19. Power O, Hallihan A, Jakeman P: Human insulinotropic response to oral ingestion of native and hydrolysed whey protein. Amino Acids 2009, 37:333-9
20. produzioneintegratori.it/certificazioni/proteine-idrolizzate.pdf
21. ezinearticles.com/?Optipep-Hydrolysed-Whey-Protein&id=6965271
22. nutraingredients.com/smartlead/view/198816/4/Optipep-clean-tasting-hydrolysed-whey-proteins
23. forum.dutchbodybuilding
24. YVES BOIRIE, MARTIAL DANGIN, PIERRE GACHON, MARIE-PAULE VASSON, JEAN-LOUIS MAUBOIS,AND BERNARD BEAUFRERE. Slow and fast dietary proteins differently modulate postprandial protein accretion. Proc. Natl. Acad. Sci. USA. Vol. 94, pp. 14930–14935, December 1997. Physiology
25. Dangin M, Boirie Y, Garcia-Rodenas C, Gachon P, Fauquant J, Callier P, Ballèvre O, Beaufrère B. The digestion rate of protein is an independent regulating factor of postprandial protein retention.Am J Physiol Endocrinol Metab. 2001 Feb;280(2):E340-8.